-
1 czas
dobre/złe/dawne czasy — good/bad/old times
w swoim czasie — in due time lub course
od czasu czas — +gen since (the time of)
w czasie czas — +gen during
od czasu do czasu — from time to time, (every) now and then
* * *miIns.pl. - ami; in idiomatic expressions -y1. (wymiar fizyczny, przemijanie) time; czas mija time passes l. goes by; czas płynie time flows; upływ czasu the flow of time; w czasie i przestrzeni in time and space; wehikuł l. maszyna czasu time machine; zegar pokazuje/odmierza czas a clock shows/measures time.2. (= odcinek czasu) period, time, hours; czas pracy working hours; czas wolny leisure time; przez cały czas all the time; przez ten czas during that time l. period; przez pewien czas for a time; po pewnym czasie after a time; ile mamy czasu? how much time do we have?3. przen. i w utartych zwrotach czas goi l. leczy rany time heals wounds; czas nas goni l. nagli we're pressed for time; czas pokaże only time will tell; czas pracuje dla mnie l. na moją korzyść I have time on my side; czas to pieniądz time is money; grać na czas play for time; ja mam czas I can wait; mamy dość czasu we have enough time (on our hands); nadrabiać stracony czas make up for lost time; nie ma czasu na... there's no time for...; nie tracić/nie marnować czasu lose/waste no time; spędzać czas spend one's time ( na czymś on sth) ( na robieniu czegoś doing sth); strata czasu waste of time; szkoda (czyjegoś) czasu it's a waste of (sb's) time; szmat czasu a long time; tracić l. marnotrawić czas waste one's time; wyścig z czasem race against time; wytrzymać próbę czasu stand the test of time; zabijać czas kill time; zyskać na czasie gain time.4. zw. pl. (= epoka, okres) times, period, days, years; czasy starożytne/prehistoryczne ancient/prehistoric times; ciężkie/trudne czasy hard/difficult times; dawnymi czasy lit. in olden days l. times; in days of yore; ostatnimi czasy lit. recently; po wszystkie czasy l. po wieczne czasy l. po wsze czasy forever (and a day); swego czasu once (upon a time); w czasach królowej Elżbiety in Queen Elizabeth's time; in Elizabethan times; w naszych l. obecnych czasach in our times, nowadays; w owym czasie at that time; za moich czasów in my time; bawić się za wszystkie czasy have the time of one's life; iść z duchem czasu move l. keep up with the times; jego czas się skończył his time is over.5. na czasie pot. fashionable, trendy, in.6. (= właściwa pora) (the right) time ( na coś for sth); jest czas na... there's time for...; nie czas na żarty it isn't the right time for joking; najwyższy czas high time; od czasu do czasu from time to time; do czasu only so long; uciekaj, póki czas run away while the going's good; zdążyć na czas be in time ( na coś for sth) ( żeby coś zrobić to do sth); przed czasem ahead of time; o czasie on time; po czasie behind time; w swoim czasie l. w stosownym czasie in due time; czas na mnie l. komu w drogę, temu czas I'd better go; time to go; it's (high) time I were on my way; nadszedł czas zapłaty the day of reckoning has come; rychło w czas iron. just in time.7. fiz., astron. (= system rachuby czasu) time; czas letni/zimowy summer/winter time; czas lokalny local time; czas słoneczny astron. solar time; czas strefowy zone time; czas Greenwich Greenwich mean time, GMT; czas uniwersalny universal time, UT; czas uniwersalny skoordynowany universal time coordinated, UTC; geologiczna skala czasu geol. geological time scale.8. gram. tense; czas teraźniejszy the present (tense); czas przeszły the past (tense), the preterite; czas przyszły the future (tense); czas zaprzeszły the past participle (tense).The New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > czas
-
2 czar|y-mar|y
Ⅰ plt (G czarów-marów) pot., iron. hocus-pocus U; mumbo-jumbo U pot.- nie wierzę w te czary-mary I don’t believe in all that mumbo-jumboⅡ inter. (formułka) abracadabra!, hey presto!- wydaje ci się, że powiesz: „czary-mary” i wszystko będzie dobrze you think you can just say ‘hey presto’, and everything will be all right- czas płynie time passes a. goes by- kawał czasu pot. a long time- proces rozłożony w czasie a process continuing over time- trwonić/marnować czas na coś to waste time on sth- spędzać czas na czymś to spend time on sth- czas mijał im na rozmowach o życiu they whiled away the time talking about life2. sgt (moment, pora) the time- czas odjazdu/przyjazdu arrival/departure time- spojrzał na słońce, żeby określić czas he looked at the sun to determine the time- określić przybliżony czas wybuchu to determine the approximate time of the explosion- od czasu skończenia studiów after graduating- rok minął od czasu ich ostatniego spotkania a year had/has passed since their last meeting- co jakiś czas once in a while- od czasu do czasu from time to time, every now and then, occasionally- od tego czasu since then a. that time- do tego czasu nie dowiedzieliśmy się…/nie dowiemy się…/nie wiedzieli we still don’t know even now a. still haven’t learnt…/we won’t know a. find out before then/up to that time they didn’t know3. sgt (odpowiedni moment) time- czas żniw/zbiorów harvest time- nadszedł czas, żeby stąd wyjechać the time has come to leave this place- o czasie on time a. schedule- koncert rozpoczął się o czasie the concert began a. started on time- przyszliśmy po czasie/przed czasem we arrived late/ahead of time- do czasu (ostrzeżenie) you’ll/they’ll find out a. see (one day)!- póki czas while there’s still time4. sgt (odcinek czasu) time, duration- po jakimś czasie after some time- w tym czasie at that time- od dłuższego czasu for a long time- przez cały czas all the time- w czasie during- w czasie wakacji/podróży during a holiday/trip a. journey- ona będzie pod ścisłą obserwacją na czas leczenia she will be under close observation for the duration of the treatment- na czas remontu możesz zamieszkać u mnie you can stay with me while the building work is being carried out5. sgt (ilość czasu) time- mieć czas na coś/dla kogoś to have time for sth/sb- nie mieć czasu na coś/dla kogoś to have no time for sth/sb- mieć mało czasu to be pressed for time- mieć dużo czasu to have lots of time a. time on one’s hands- dawać a. dać komuś trzy dni/dwie godziny czasu na coś to give sb three days/two hours to do sth- przygotowania zajęły mi mnóstwo czasu the preparations took up a lot of my time- zabrakło nam czasu we ran out of time- panie pośle, pański czas się skończył Sir, your time’s up6. Sport (wynik) time- uzyskał najlepszy czas he had the best time- jaki masz czas na 100 metrów? what’s your time for the 100 metres?7. Sport (przerwa w grze) timeout- trener poprosił o czas the coach asked for a timeout8. sgt Astrol., Geog. time- czas letni summer time GB, daylight-saving time US- czas zimowy standard time- czas miejscowy local time9. Jęz. tense- czas przeszły/przyszły/teraźniejszy/zaprzeszły past/future/present/pluperfect a. past perfect tenseⅡ praed. (pora) nie czas na żarty this is no time for joking around- czas spać it’s bedtime, it’s time to go to sleep- czas, żeby poważnie pomyśleć o przyszłości it’s time to do some serious thinking about the future- taksówka czeka, czas na dworzec the taxi’s waiting, it’s time to go to the station- czas na mnie/nas it’s time for me/us to go- najwyższy czas, żebyś się ożenił/żebyśmy poszli do domu it’s high a. about time you got married/we went homeⅢ czasy plt (okres) times, days- ciężkie czasy hard times- od niepamiętnych czasów since time immemorial a. time out of mind- to były czasy! those were the days- w czasach minionych in days gone by- w dzisiejszych czasach nowadays, in this day and age- w ostatnich czasach a. ostatnimi czasy lately- z czasów czegoś dating back to sth- dziennik/broń z czasów wojny a diary/weapons dating back to the war- za czyichś czasów in sb’s time a. day- za dawnych czasów in days of old- za wszystkie czasy as if there was no tomorrow- pamiętać lepsze czasy przen. to have seen better days- wyprzedzić swoje czasy to be ahead of one’s timeⅣ czasami adv. (nieraz, niekiedy) sometimes, on and off Ⅴ czasem adv. 1. (nieraz, niekiedy) sometimes, now and then 2. (przypadkiem) by any chance- czy nie masz czasem zapalniczki? do you have a lighter by any chance?, do you happen to have a lighter?- nie zgub czasem tych pieniędzy mind a. be careful you don’t lose that money- □ czas gwiazdowy Astron. sidereal time- czas ochronnyMyślis. closed season- czas strefowy Astron. zone time- czas uniwersalny Astron. universal time, Greenwich Mean Time, G.M.T.- średni czas słoneczny Astron. mean (solar) time- nie róbmy tego na czas, zróbmy to dobrze let’s not rush it, let’s just do it well- swego a. swojego czasu once, in one’s time a. day- swego czasu był to ruchliwy port in its time a. day it was a (very) busy port- w swoim czasie (niegdyś) once, in one’s time a. day; (w odpowiednim momencie) in due time a. course- w swoim czasie był przystojnym mężczyzną he was a handsome man in his day- dowiesz się wszystkiego w swoim czasie you’ll learn everything in due course a. when the time comes- onego czasu przest., książk. in the olden days książk.- wszech czasów all-time- aktor/serial wszech czasów an all-time favourite actor/series- gest był nie na czasie the gesture was ill-timed a. untimely- kapelusze są teraz na czasie hats are in right now pot.- narkomania to temat na czasie drug addiction is a very topical issue- wyścig z czasem a race against time a. against the clock- czas to pieniądz przysł. time is money- szkoda czasu i atłasu przysł. it’s a waste of time and money, it’s not worth the troubleThe New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > czar|y-mar|y
-
3 na|jść
pf — na|chodzić1 impf (najdę, najdziesz, naszedł, naszła, naszli — nachodzę) Ⅰ vt przest. (zaatakowć) to invade- wróg naszedł kraj the enemy invaded the countryⅡ vi 1. (pojawić się niespodziewanie) to intrude- nachodzić kogoś o późnej porze to intrude (up)on sb in the late hours- nachodzą mnie różni akwizytorzy I’m pestered by various pedlars2. (ogarnąć) to invade, to pester- co jakiś czas nachodzą mnie wątpliwości sometimes I’m pestered by doubts- nachodzą ją często smutne myśli sadness often invades her thoughts- naszła go chęć do wyjazdu he felt like going away- naszły ją złe przeczucia she was full of grim forebodingsⅢ v imp. pot. 1. (napłynąć) to flow- naszło dymu do kuchni smoke flooded (into) the kitchen- od zachodu naszło dużo chmur thick clouds came in from the west- przez otwarte okno naszło zimna do pokoju cold air flowed into the room from the open window2. (przybyć) to come- ludzi naszło więcej, niż się spodziewali more people came than they expectedThe New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > na|jść
-
4 od
, ode praep. 1. (z miejsca, z kierunku) from- od zachodu/południa from the west/south- wiatr od morza the wind from the sea- wieje od drzwi there’s a draught from the door- od jeziora dochodził rechot żab the croaking of frogs could be heard from the lake- od schroniska idziemy żółtym szlakiem from the hostel we take the yellow trail- właśnie wracałam od dentysty I was just on my way back from the dentist- goście wstali od stołu the guests got up from the table- odległość od drzwi do okna the distance from the door to the window a. between the door and the window- chodzić od wsi do wsi/od sklepu do sklepu to go from village to village/from shop to shop2. (określające położenie) from- sto metrów od ratusza a hundred metres from the town hall- od wewnątrz/zewnątrz from the inside/outside- druga półka od dołu/góry the second shelf from the bottom/top, the second shelf up/down- piąty wagon od końca the fifth carriage from the end- okna od ulicy/podwórza the front/back windows- na południe od Krakowa (to the) south of Cracow3. (wskazujące na oddzielenie) from- oddzielić coś od czegoś to separate sth from sth- nie mógł oderwać się od książki he couldn’t tear himself away from the book- odejmij pięć od trzynastu subtract five from thirteen- oddziel mięso od kości bone the meat- zwolnienia od podatku tax exemptions- stronić od kogoś/czegoś to avoid a. shun sb/sth4. (określające pochodzenie) from- list od brata a letter from one’s brother- azjatyckie bydło pochodzące od tura Asian cattled descended from the aurochs- pożyczyć/kupić coś od kogoś to borrow/buy sth from sb- dostała ode mnie książkę she got a book from me- zaraził się odrą ode mnie he caught the measles from me5. (określające moment początkowy) from; (w przeszłości) since- od tej chwili from that moment on- od jutra from tomorrow, as of a. from tomorrow- od poniedziałku/marca since (last) Monday/March- od dzieciństwa a. od dziecka cierpiała na alergię she’d suffered from an allergy since childhood a. since she was a child- od jak dawna tu mieszkasz? how long have you lived a. been living here?6. (określające czas trwania) for- od roku/trzech tygodni for a year/three weeks- od dawna for a long time- od jakiegoś czasu for some time7. (określające dolną granicę) from- od drugiej do piątej po południu from two p.m. till five p.m., between two p.m. and five p.m.- od poniedziałku do środy from Monday to Wednesday- zaprosimy od 50 do 60 osób we’ll invite (from) 50 to 60 people- ceny wahają się od stu do pięciuset złotych prices range from a hundred to five hundred zlotys- od 1000 złotych w górę from 1,000 zlotys up a. upwards- można tu kupić wszystko: od śrubek po komputery you can buy everything here – from screws to computers8. (określające przyczynę) from, with- trawa mokra od rosy grass wet with a. from dew- oczy czerwone od płaczu eyes red from crying a. tears- jego twarz rozpalona od gorączki his face flushed with fever- ochrypł od krzyku he grew hoarse from a. with shouting- bolał ją kręgosłup od dźwigania walizek her back ached from carrying the suitcases- rury popękały od mrozu the pipes had burst from the cold- dom zapalił się od pioruna the house was set on fire by lightning9 (przeciwko) from- chronić coś od słońca/chłodu to protect sth from sunlight/cold- oganiać się od komarów to fight off gnats- być ubezpieczonym od pożaru/kradzieży to be insured against fire/theft- uchylać się od czegoś to shirk sth10 (określające przeznaczenie) dziurka od klucza a keyhole- guziki od marynarki jacket buttons- kluczyki od samochodu car keys- okulary od słońca sunglasses- pasek od zegarka a watch strap- tabletki od bólu głowy headache pills a. tablets- syrop od kaszlu cough mixture a. syrup- od czego jest ta śrubka? where does this screw come from?11 (określające specjalizację) pan od matematyki/angielskiego the maths/English teacher- ekspert od informatyki an expert in computer science- policja jest od tego, żeby zaprowadzić w mieście porządek it’s the job of the police to restore order in the city- nie jestem od tego, żeby was pouczać it’s not up to me to lecture you12 (niż) than- to mieszkanie jest mniejsze od waszego this flat is smaller than yours- ona jest starsza od brata o dwa lata she’s two years older than her brother- wyszedł wcześniej ode mnie he left earlier than I did13 (podstawa obliczenia) by, per- płatny od wiersza/godziny paid by the line/hour- 50 złotych od metra 50 zlotys a metre14 pot. wyzywać kogoś a. wymyślać komuś od idiotów/kanalii to call sb an idiot/a scumbag pot.* * *prep(+gen) ( kierunek) fromna zachód od Polski — west of Poland, ( czas trwania) for
od poniedziałku do piątku — Monday to Friday (BRIT), Monday through Friday (US)
od rana do nocy — from morning till night, ( odległość) (away) from
100 metrów od brzegu — a hundred meters off lub away from the shore, ( dolna granica zakresu) from
od trzech do czterech godzin dziennie — (from) three to four hours a day, ( początkowa granica skali) (starting) from
od wierszy (aż) po powieści — from poems to novels, ( przyczyna) with, from
twarz mokra od łez/potu — face damp with tears/sweat
ochrypł od krzyku — his voice grew hoarse from shouting, ( pochodzenie) from
ubezpieczenie od ognia/kradzieży — insurance against theft/fire ( specjalizacja)
fachowiec od lodówek — fridge technician, ( przy porównaniach) than
* * *odprep.+ Gen.1. ( przy określaniu kierunku) from; od drzwi from the door; od wschodu from the east; okno od ulicy front window.3. ( przy określaniu punktu początkowego) from, since; od świtu do nocy from dawn till dusk; od a do zet from A to Z; od rana do wieczora all day long; od stóp do głów from head l. crown l. top to toe l. foot; od początku do końca from the start till the end; od dziecka since childhood; od wtorku since Tuesday; od poniedziałku do piątku Monday through Friday.5. ( przy określaniu punktu wyjściowego) (away) from; 500 kilometrów od Nowego Jorku 500 kilometers away from New York.6. ( przy określaniu dolnej granicy) from; od czterech do pięciu minut from four to five minutes; od 100 do 150 dolarów from 100 to 150 dollars.8. ( przy określaniu pochodzenia) from; list od mojej dziewczyny letter from my girlfriend; wiedzieć coś od kogoś know sth from sb.9. ( przy określaniu przeznaczenia) for; dziurka od klucza keyhole; tabletka od bólu głowy headache pill, painkiller.10. ( przy określaniu specjalizacji) nauczyciel od angielskiego English teacher, teacher of English; fachowiec od komputerów computer technician.12. ( przy wyrażaniu odejścia od czegoś) from, to; zwolnienie od opłat exemption from charges; odstępstwo od reguły exception to the rule.13. ( przy wyrażaniu czynnika) by; stawka od godziny hourly rate; cena od sztuki item l. unit price; praca płatna od godziny work paid by the hour; czegoś jest od metra pot. there's loads l. plenty of sth, there's shitloads of sth.The New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > od
-
5 sam
I pronsam to zrobiłem — I did it myselfprzyszła sama — she came alone lub on her own
byłam tam sama jedna — I was there all alone lub all by myself
być sam na sam (z +instr) — to be alone (with) (uściśla czas, miejsce, termin)
same drobne (pieniądze) — only small change (o wystarczającej przyczynie/racji)
na samą myśl o czymś — at the very lub mere thought of sth ( podkreślenie ważności)
w rzeczy samej — indeed (w połączeniach z "sobie", "siebie", "się")
sam z siebie — of my/his {itp.} own accord
przechodzić (przejść perf) samego siebie — to excel o.s.
zostawiać (zostawić perf) kogoś samemu sobie — to leave sb to himself/herself (w połączeniach z "ten", "taki")
II - mu; -my; loc sg - mie; mtym samym — thereby, thus
* * *a.1. (= opuszczony) alone; sam jeden all alone; całkiem sam all alone, all by o.s.; robić coś samemu do sth o.s., do sth on one's own; iść samemu go alone; ( na imprezę) stag it, come l. go stag; zostać z kimś sam na sam get sb to o.s.; samemu podjąć decyzję decide for o.s.; chcę zostać sama I want to be alone; byłem sam w domu I was alone at home; zostaliśmy sami we were left alone.2. (= akurat) just; w sam raz just fine l. right; to mi wystarczy w sam raz it'll be just fine; w samą porę just in time, (just) about time; ( jako komentarz) just in time!, perfect timing!; (zwł. sarkastyczny) about time!3. ( przestrzeń) right, very; sam środek the dead center; w samym środku right in the middle; u samej góry at the very top; do samego dna to the very bottom; nad samym brzegiem rzeki at the very bank of the river; stanął pod samymi drzwiami he stood right at the doorsteps.5. (= wyłącznie) nothing but; same kłopoty nothing but trouble; dostawać same złe stopnie get nothing but bad marks; mówić same kłamstwa/samą prawdę speak nothing but lies/the truth; podać same tylko najważniejsze fakty give nothing but the essentials.6. ( wyjątkowość) myself (yourself etc.); mszę odprawiał sam biskup the mass was celebrated by the bishop himself.7. ( przyczyna) mere, very; na samą myśl o tym przechodzi mnie dreszcz the very thought of it makes me shiver; od samego zapachu robi mi się niedobrze the mere smell makes me sick; wystarczy sam jej widok the mere l. very sight of her is enough.8. (= nawet) myself (yourself etc.); zaśpiewał to tak, że nawet sam mistrz lepiej by nie mógł he sang better than the master himself.9. ( wzmocnienie) myself (yourself etc.); sam z siebie without being asked; samo przez się by itself; to się rozumie samo przez się it goes without saying, this is obvious by itself; cel sam w sobie an end in itself; od samego początku from the very beginning; sam widzisz there you go; sam tak powiedział he said so himself; sam sobie jestem winien I can only blame myself; zobacz sam see for yourself; być pozostawionym samemu sobie be left high and dry, be left stranded; być sobie samemu panem be one's own master; dawać sobie samemu radę fend for o.s.; doświadczyć czegoś samemu experience sth at first hand; rumienić się/drżeć na samą myśl o czymś blush/tremble at the mere thought of sth; cyfry mówią same za siebie the figures speak for themselves; przychodzi mu to samo z siebie it comes natural to him; sama uroczystość zaczyna się o 9 the actual ceremony starts at 9 a.m.; tym razem przeszedłeś samego siebie you excelled l. surpassed yourself this time; zostawmy go samemu sobie let's leave him alone; kochaj mnie dla mnie samej love me for who I am.10. (= właśnie ten) the (this, that) very, same, identical; taki sam the same, identical; taki sam co do joty mirror reflection; jeden i ten sam one and the same; tak samo jak... just as...; tak samo jak wczoraj just as yesterday; tyle samo the same amount; tym samym thus, thereby; w ten sam sposób (zareagować, odpowiedzieć) in the same way, by the same token; kubek w kubek taki sam (jak) the spitting image (of); prawie taki sam jak... much the same as...; to jedna i ta sama osoba they're one and the same person; byłem chory i ona tak samo I was ill and so was she; jesteśmy w tym samym wieku we're of the same age; mam taką samą koszulkę I have an identical T-shirt; przyjedziemy tego samego dnia we'll arrive on the same day; to ten sam mężczyzna, który ci się ukłonił it's the same man who said hello to you; to to samo miejsce, w którym byliśmy w zeszłym roku it's the same place we visited last year; wracać tą samą drogą retrace one's steps; kto pod kim dołki kopie, sam w nie wpada it's a case of the biter bit.mi( sklep) supermarket, self-service store.The New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > sam
-
6 po
praep. 1. (później niż) after- po śniadaniu/pracy/wojnie after breakfast/work/the war- po chwili after a bit a. moment- po godzinie/dwóch latach an hour/two years later, after an hour/two years- po dwuletnim pobycie w więzieniu after two years in prison- po południu in the afternoon- pięć/kwadrans po czwartej five/a quarter past four- wróciła po dwunastej she came back after twelve- po ukończeniu studiów rozpoczął pracę w szkole after a. on graduating he began working at a school- zdrzemnął się po wyjściu gości he nodded off after the guests had left pot.- po pięćdziesiątce musisz zacząć dbać o siebie when you’re over fifty you need to take care of yourself- po czym and then, after which- oprowadził mnie po starym mieście, po czym zaprosił na piwo he showed me around the Old Town and then invited me for a beer- po czasie late- oddał referat pięć dni po czasie he handed in his paper five days late2. (w przestrzeni, w różnych miejscach) (all) over, around, round GB- po całym mieście/kraju/domu all over (the) town/the country/the house- po całej Europie all over Europe, throughout the whole of Europe- ubrania porozrzucane po pokoju clothes flung all over a. scattered around the room- porozlewać wodę po podłodze to spill water all over the floor- biegać po sklepach to run round the shops pot.- chodzić po korytarzu/pokoju to walk up and down the corridor/around the room- chodzić po lesie/górach to walk in the forest/mountains- oprowadzić kogoś po zamku to show sb around a castle- szukać czegoś po encyklopediach to look a. hunt through encyclopedias for sth- szepczą o tym po kawiarniach tongues are beginning to wag (about it)3. (o powierzchni) (na) on; (wzdłuż) along- chodzić po piasku/trawie to walk on sand/grass- poruszać się po szynach to move (along) on rails- jechać na rowerze po szosie/ścieżce to cycle along a. on a road/path- ślizgać się po zamarzniętym jeziorze to skate on a frozen lake- bębnić palcami po stole to drum one’s fingers on the table- wchodzić/schodzić po schodach to walk up/down the stairs- zjeżdżać po poręczy to slide down the banisters- zupa ściekała mu po brodzie the soup was dripping down his chin- poruszać się po linii prostej to move in a straight line- przechodzić przez jezdnię po pasach to cross the road at a zebra crossing- głaskać kogoś po włosach/policzku to stroke sb’s hair/cheek- całować kogoś po rękach to kiss sb’s hands- pokrzywy parzyły go po nogach nettles were stinging his legs4. (o stronie) on- po tej/drugiej stronie ulicy on this/on the other side of the street- po prawej stronie drogi to the right of the road- po obu stronach kartki on both sides of the paper- kawałek chleba posmarowany po wierzchu dżemem a piece of bread with jam spread on top- placek przypalony po brzegach a pie burnt along the edges5. (do górnej granicy) (przestrzennej) (up) to, as far as; (czasowej) up to, till, until- po szyję/czubek głowy up to the neck/the top of one’s head- silne wiatry od Bałkanów po Skandynawię strong winds from the Balkans up to Scandinavia- wody było po kolana the water was knee-deep- talerz pełen po brzegi a plate full to the brim- od średniowiecza po schyłek Oświecenia from the Middle Ages up to a. until the end of the Enlightenment- od profesora po sekretarkę from the professor down to the secretary6. (w hierarchii, kolejności) after- była w naszym domu pierwszą osobą po ojcu she was the second most important person in our home after father- miał piąty po zwycięzcy czas na mecie he had the fifth best time (after the winner)- jeden po drugim one after the other a. another- przesłuchiwał taśmę po taśmie he listened to one tape after another- krok po kroku step by step- dzień po dniu day after day; day in, day out7. (dziedziczenie) from (kimś sb)- odziedziczyć coś po kimś to inherit sth from sb- objąć stanowisko po kimś to take over sb’s position, to succeed sb- objął tron po wuju he succeeded his uncle to a. on the throne- dom miał po dziadku he inherited the house from his grandfather- po matce miała talent muzyczny she had inherited her mother’s musical talent- prowadził po ojcu sklep mięsny he ran a butcher’s shop inherited from his father- nosić imię po dziadku to be named after one’s grandfather8. (następstwo) [sprzątać, zmywać] after (kimś sb)- rozpaczać po kimś to grieve over a. for sb- płakać po kimś to mourn sb- obiecywać sobie coś a. oczekiwać czegoś po kimś/czymś to expect sth from sb/sth- nie obiecuj sobie po nim zbyt wiele don’t expect too much from him- czego oczekujesz po tym zebraniu? what are you expecting from the meeting?- butelka po mleku/piwie a milk/beer bottle- pusty worek po ziemniakach an empty potato sack9 (na podstawie) by- poznać kogoś po głosie/ruchach to recognize sb by their voice/movements- po czym go poznałeś? how did you recognize him?- widać po twoich oczach, że jesteś zmęczona I can see a. tell by your eyes that you’re tired- sądząc po akcencie, (on) pochodzi z Dublina judging by a. from his accent, he comes from Dublin10 (cel) for (kogoś/coś sb/sth)- stać w kolejce po mięso to stand in the meat queue, to queue up for meat- zadzwonić po lekarza/taksówkę to phone for the doctor/a taxi- poszła do sklepu po chleb she went to the shop for some bread- poszedł po wnuczkę he went to collect his granddaughter- zatelefonowała do niego po radę she called him to ask for some advice- przyszedłem tu tylko po to, żeby wyjaśnić całą sprawę I just came here to explain the whole thing a. business pot.- nie po to przez pięć lat studiowałam prawo, żeby pracować jako kelnerka I didn’t study law for five years (in order) to work as a waitress- co a. cóż ci po pękniętej filiżance? what do you need a cracked cup for?- nic mi po takich radach what’s the use of advice like that?- nic tu po mnie I’m not needed here; I may as well go a. be off pot- po co what for?, why?- po cóż whatever for?- po co ci nóż? what do you need a knife for?- nie wiem, po co tu przyszła I don’t know what she came here for a. why she came here11 (wyrażające miarę, liczbę, wartość) po trzy z każdej strony three on each side- po parę razy dziennie several times a day- trzy pliki po sto banknotów (każdy) three bundles of a hundred banknotes each- po 2 złote za sztukę (at) 2 zlotys each a. apiece- po 5 złotych za kilo (at) 5 zlotys a a. per kilo- po ile? a. po czemu? przest. how much?- po ile te pomidory? how much are these tomatoes?- wchodziły po jednej they entered one by one a. one at a time- podchodzić do stołu po dwóch/trzech to come up to a. approach the table in twos/threes- po trochu bit by bit, little by little- zapłaciliśmy po dziesięć złotych we paid ten zlotys each- dostali po dwa jabłka they each got two apples- każde dziecko dostało po zabawce each child a. each of the children got a toy- Adam i Robert wygrali po książce Adam and Robert each won a book12 (w wyrażeniu przysłówkowym) po ojcowsku/profesorsku/chłopięcemu like a father/professor/boy- zrób to po swojemu do it your own way- czy mówisz po litewsku/włosku? can you speak Lithuanian/Italian?- powiedz to po angielsku say it in English■ po temu (stosowny) for it- to nie miejsce i czas po temu this is not the (right) time or place for it- powiem jej, kiedy nadarzy się po temu okazja I’ll tell her when I get the chance a. opportunity- mam po temu powody I have my reasons- miała wszelkie warunki po temu, żeby być dobrą aktorką she had all the makings of a good actress* * *abbr ( SZKOL: = Przysposobienie Obronne)* * *poprep.+ Loc.1. ( czas) after; past; dziesięć po trzeciej ten past l. after three; już po wszystkim it's all over now; mądry Polak po szkodzie everybody's got 20/20 hindsight, (it's easy to be) wise after the event; po chwili after a while, a moment later; po lecie przychodzi jesień summer is followed by fall l. autumn; po kilku latach after a few years, (a) few years later; po śniadaniu after breakfast; po zmroku after dark; przyjadę po świętach I'll come after Christmas.3. ( pochodzenie) from, of; butelka po winie (empty) wine bottle; garnek po mleku dirty milk pot; puszka po rybach empty fish can; rzeczy po kimś hand-me-downs.4. (= na podstawie) by; nie dać czegoś znać po sobie not let sth show; rozpoznać kogoś po akcencie/głosie recognize l. tell sb by his l. her accent/voice.5. ( dziedziczenie) after, from; dostała imię po babce she was named after her grandmother; głos mam po ojcu I get my voice from my father; objąć stanowisko po kimś take over from sb; spadek po wujku inheritance from one's uncle.6. ( hierarchia) after, next to; najważniejszy po prezydencie next to president; pierwszy po Bogu next to God; po Mickiewiczu after Mickiewicz.7. (przestrzeń, powierzchnia) in, around, on, over, along; całować kogoś po policzkach/rękach kiss sb's cheeks/hand; chodzić po linie walk on a rope; dreszcz przebiegł mi po plecach chill ran down my spine; głaskać kogoś po włosach stroke sb's hair; po drugiej stronie on the other side; po kładce over the footbridge; po korytarzu in l. along the corridor; po kraju around the country; po lesie/górach in the forest/mountains; po linii prostej in a straight line; po niebie in the sky; po mieście around the city; po okolicy around the neighborhood; po pokoju around the room; po trawie on grass; schodzić po schodach/drabinie go down the stairs/ladder; wchodzić po schodach/drabinie go up the stairs/ladder; wędrować po górach walk l. hike the mountains.8. ( rozciągłość w przestrzeni) around, round; chodzić po ludziach go from door to door; przesiadywać po kawiarniach sit around in cafes; jeździć po sanatoriach go from one sanatorium to another; włóczyć się po sądach drag o.s. from court to court.9. ( rozciągłość w czasie) to, till, until; pisać po całych dniach write for days on end; ślęczeć po nocach sit up late.10. ( systematyczność) by; po kawałku piece by piece, bit by bit; po trochu bit by bit; little by little.11. + Acc. ( zasięg) (up) to; stać w wodzie po kolana stand knee-deep in water; kufel wypełniony po brzegi beer mug full to the brim; uśmiać się po pachy laugh one's head off.12. + Acc. ( kres) till, until, to; aż po wszystkie czasy przest. till l. to the end of time; po dziś dzień przest. to this day.13. + Acc. ( cel) for; przyjść po poradę come for advice; dzwonić po lekarza call a doctor; sięgać po poradnik reach for a handbook; po co? what for?; po co to robisz? what are you doing this for?; nie pójdę tam, bo i po co? I'm not going there, what's the use?; po co o tym myślisz? what's the use of thinking about it?; nie wiem, po co to zrobiłem I don't know what I did it for; licho wie po co god knows why; po co ta mowa? pot. save your breath; po jakie licho l. kiego grzyba? pot. what the heck l. hell for?14. + Acc. (okeślona, powtarzająca się ilość, liczba) a, per; po trzy złote za kilogram three zloty a kilo; po pięć sztuk w paczce five items per pack.16. + Dat. ( sposób) in; po angielsku/polsku in English/Polish; po bożemu in a godly fashion; po cichu silently; po góralsku highlanders' fashion; po koleżeńsku friendly; po ludzku humanely; po mistrzowsku in a masterly way; po nowemu in a new way; po ojcowsku like a father; po pijanemu when drunk; po prostu just like that; po staremu in the (same) old way; posuwać się po omacku grope in the dark.The New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > po
-
7 być
impf (jestem, jesteś, jest, jesteśmy, jesteście, są, byłem, byłeś, był, byliśmy, byliście, byli, będę, będziesz, będzie, będziemy, będziecie, będą) Ⅰ vi 1. (istnieć, żyć) to be- jest wielu znanych aktorów there are many well known actors- nie ma nikogo, kto mógłby to zrobić there’s no one who could do it- czy jest Bóg, czy go nie ma? does God exist, or not?- był sobie kiedyś stary król there was a. lived once an old king- nie było cię jeszcze wtedy na świecie this was before you were born- myślę, więc jestem I think, therefore I am- być albo nie być to be or not to be- to dla nas być albo nie być this is our to be or not to be, this is our Waterloo- nie ma już dla niej ratunku nothing can save her now- jest wiele powodów do zadowolenia there’s good reason to be happy- nie ma powodu do obaw there is no reason a. need to worry- są sprawy, których nigdy nie zrozumiesz there are (certain) things that you’ll never understand- nie ma co płakać/gadać it’s no use crying/talking (about it)- nie ma co żałować (there’s) no need to be sorry- nie ma co a. czego żałować it’s no great loss- nie ma czemu się dziwić, że… it’s no surprise a. wonder that…- nie ma o co się kłócić there’s nothing to quarrel about- nie ma czym się martwić/czego się bać there’s nothing to worry about/to be afraid of- nie ma z czego być dumnym (it’s) nothing to be proud of- nie ma z czego się cieszyć/śmiać there’s nothing to rejoice/to laugh about- „dziękuję za podwiezienie” – „nie ma za co” ‘thanks for the lift’ – ‘don’t mention it’ a. ‘you’re welcome‘- „przepraszam, że panu przerwałem” – „nie ma za co” ‘sorry I interrupted you’ – ‘that’s all right’- już cię/was nie ma! off with you!2. (przebywać, znajdować się) to be- być w pracy/szkole to be at work/at school- być w teatrze/na koncercie to be at the theatre/at a concert- teraz wychodzę, ale będę w domu o piątej I’m going out now, but I’ll be home at five- dzisiaj nie ma go w biurze he’s not in the office today- w pokoju nikogo nie ma/nie było there is/was no-one in the room- jest już piąta, a jego jak nie ma, tak nie ma it’s already five, and he’s still not here a. there’s still no trace of him- „czy jest Robert?” – „nie, nie ma go, jest jeszcze w szkole” ‘is Robert in?’ – ‘no, he’s not, he’s still at school’- „są jeszcze bilety na ostatni seans?” – „niestety, już nie ma” ‘do you still have tickets for the last showing?’ – ‘sorry, all sold out’- czy będziesz jutro w domu? ‘will you be at home a. in home tomorrow?’- kiedy (ona) będzie znowu w Warszawie? when will she be in Warsaw again?- byłem wczoraj u Roberta/u babci I was at Robert’s/granny’s yesterday, I went to see Robert/granny yesterday- był przy narodzinach swojej córki he was present at the birth of his daughter- nigdy nie byłem w Rosji I’ve never been to Russia- „skąd jesteś?” – „(jestem) z Krakowa/Polski” ‘where are you from?’ – ‘(I’m) from Cracow/Poland’- „gdzie jesteś?” – „tutaj!” ‘where are you?’ – ‘(I’m) here!’- „jestem!” (przy odczytywaniu listy) ‘here!’, ‘present’- będąc w Londynie, odwiedziłem Annę when a. while I was in London I went to see Anna- biblioteka jest w budynku głównym the library is in the main building- w jednym pudełku jest dziesięć bateryjek there are ten batteries in a packet- w domu nie było nic do jedzenia there was nothing to eat at home a. in the house- co jest w tym pudle? what’s in this box?- gdzie jest moja książka/najbliższa apteka? where’s my book/the nearest chemist’s?- co jest dzisiaj na lunch? what’s for lunch today?- wczoraj na kolację był dorsz there was cod for dinner yesterday- „dużo masz tych ziemniaków?” – „oj, będzie” pot. ‘got a lot of those spuds?’ – ‘loads’ pot.- będzie, będzie, więcej się nie zmieści pot. that’s plenty a. that’ll do, there’s no room for any more3. (trwać, stawać się) to be- jest godzina druga po południu it’s two in the afternoon a. two p.m.- nie ma jeszcze szóstej rano it’s not yet six a.m.- zanim dotrzemy do domu, będzie ósma wieczorem/północ it’ll be eight p.m./midnight by the time we reach home- był maj it was in May- to było w grudniu 1999 it was in December 1999- to było dawno, dawno temu this was a long, long time ago- jest piękny ranek it’s a fine morning- jest mroźno/upalnie it’s nippy/hot- wczoraj był deszcz/mróz it was raining/freezing yesterday- ciekawe, czy jutro będzie pogoda I wonder if it’s going to be fine tomorrow- nie pamiętam dokładnie, to było dość dawno temu I can’t really remember, it was some time ago- z niego jeszcze coś będzie he’ll turn out all right- co z niego będzie? how will he turn out?, what will become of him?- będzie z niego dobry pracownik he’ll be a good worker- kuchmistrz to z ciebie nie będzie you’ll never make a chef- z tych kwiatów nic już nie będzie these flowers/plants have had it pot.- z naszych planów/wakacji nic nie będzie nothing will come of our plans/holidays- nic z tego nie będzie it’s hopeless- nic dobrego z tego nie będzie nothing good will come of it- tyle pracy i nic z tego nie ma (he’s done) so much work and nothing to show for it4. (odbywać się, zdarzać się) to be- koncert/egzamin jest jutro the concert/exam is tomorrow- zebranie było w sali konferencyjnej the meeting was (held) in the conference room- jutro nie będzie a. nie ma lekcji there are no classes tomorrow- był do ciebie telefon there was a phone call for you- czy były do mnie jakieś telefony? has anyone called me?- był wypadek w kopalni there was an accident in the mine- co będzie, jeśli nie zdasz egzaminu? what’s going to happen if you fail the exam?- co będzie, jeśli ktoś nas zobaczy? supposing a. what if someone sees us?- nie martw się, wszystko będzie dobrze don’t worry, it’ll be a. it’s going to be fine- w życiu bywa rozmaicie you never know what life may bring- opowiedziałem jej wszystko, tak jak było I told her everything just as it happened- co ci/jej jest? what’s the matter with you/her?- coś mi/jemu jest something’s the matter with me/him- czy jemu coś jest? is anything the matter with him?- nic mu nie będzie, to tylko przeziębienie he’ll be fine, it’s only a cold5. (uczestniczyć, uczęszczać) to be- być na weselu/zebraniu to be at a wedding/meeting- wczoraj byliśmy na przyjęciu we were at a reception yesterday- być w liceum/na uniwersytecie to be at secondary school/at university- być na studiach to be a student a. at college- być na prawie/medycynie to study law/medicine- był na trzecim roku anglistyki he was in his third year in the English department- być na kursie komputerowym to be on a computer course- być na wojnie to go to war6. (przybyć) to be, to come- być pierwszym/drugim to be the first/second to arrive- był na mecie trzeci he came third- czy był już listonosz? has the postman been a. come yet?7. (znajdować się w jakimś stanie) to be- być pod urokiem/wrażeniem kogoś/czegoś to be charmed/impressed by sb/sth- być pod wpływem kogoś/czegoś to be under the influence of sb/sth- prowadzić samochód, będąc pod wpływem alkoholu to drive while under the influence of alcohol- być w ciąży to be pregnant- być w dobrym/złym humorze to be in a good/bad mood- nie być w nastroju do zabawy not to feel like going out a. partying- być w doskonałej formie to be in excellent form a. in fine fettle- być w strachu to be scared- być w rozpaczy to be in despair- bądźmy dobrej myśli let’s hope for the best- jestem przed obiadem I haven’t had my lunch yet- jestem już po śniadaniu I’ve already had breakfast- był siedem lat po studiach he had graduated seven years earlier- być po kielichu/po paru kieliszkach pot. to have had a drop/a few euf.- być na diecie to be on a diet- być na kaszce a. kleiku to be on a diet of gruel- być na emeryturze/rencie to be on a pension- sukienka jest do kolan the dress is knee-length- wody było do kostek the water was ankle-deep- firanka była do połowy okna the net curtain reached halfway down the window- chwila nieuwagi i było po wazonie one unguarded moment and the vase was smashed to pieces- jest już po nim/nas! it’s curtains for him/us! pot.- jeszcze chwila i byłoby po mnie another instant and it would have been curtains for me a. would have been all up with me pot.Ⅱ v aux. 1. (łącznik w orzeczeniu złożonym) to be- być nauczycielem/malarzem to be a teacher/painter- kiedy dorosnę, będę aktorem when I grow up, I’ll be an actor- być Polakiem/Duńczykiem to be Polish/Danish- borsuk jest drapieżnikiem the badger is a predator- nie bądź dzieckiem! don’t be childish a. such a child!- jestem Anna Kowalska I’m Anna Kowalska- „cześć, to ty jesteś Robert?” – „nie, jestem Adam” ‘hi, are you Robert? a. you’re Robert, are you?’ – ‘no, I’m Adam’- co to jest – ma cztery nogi i robi „miau”? what (is it that) has four legs and says ‘miaow’?- była wysoka/niska she was tall/short- jest autorką cenioną przez wszystkich she’s an author appreciated by all a. everybody- mój dziadek był podobno bardzo przystojnym mężczyzną my grandfather is said to have been a very handsome man- wciąż jest taka, jaką była za młodu she’s still her old self- kwiaty były żółte i czerwone the flowers were yellow and red- pizza była całkiem dobra the pizza was quite good- pojemnik był z drewna/plastiku the container was made of wood/plastic- z tych listewek byłby ładny latawiec these slats could make a fine kite- wszystko to były jedynie domysły it was all only conjecture- czyj jest ten samochód? whose car is this?, who does this car belong to?- ta książka jest jej/Adama this book is hers/Adam’s, this is her/Adam’s book- żona była dla niego wszystkim his wife was everything to him- nie naśladuj innych, bądź sobą don’t imitate others, be yourself- ta zupa jest zimna this soup is cold- Maria jest niewidoma Maria is blind- jesteś głodny? are you hungry?- Robert jest żonaty/rozwiedziony Robert is married/divorced- są małżeństwem od dziesięciu lat they’ve been married for ten years- bądź dla niej miły be nice to her- bądź tak dobry a. uprzejmy would you mind- bądź tak miły i otwórz okno would you mind opening the window?- czy byłaby pani uprzejma podać mi sól would you be kind enough a. would you be so kind as to pass me the salt?- nie bądź głupi! don’t be a fool!- cicho bądź! be quiet!- być w kapeluszu/kaloszach/spodniach to be wearing a hat/rubber boots/trousers- była w zielonym żakiecie/czarnym berecie she was wearing a green jacket/black beret, she had a green jacket/black beret on- być za kimś/czymś (opowiadać się) to support sb/sth, to be for sb/sth- byłem za tym, żeby nikomu nic nie mówić I was for not telling anyone anything- dwa razy dwa jest cztery two times two is four2. (w stronie biernej) artykuł jest dobrze napisany the article is well written- ściany pokoju były pomalowane na różowo the walls of the room were painted pink- dzieci, które są maltretowane przez rodziców children who are abused by their parents- tak jest napisane w gazecie that’s what it says in the paper- samochód będzie naprawiony jutro the car will be repaired by tomorrow- to musi być zrobione do czwartku this must be done by Thursday- sukienka była uszyta z czarnej wełenki the dress was made of black wool3. (w czasie przyszłym złożonym) shall, will- będzie pamiętał a. pamiętać tę scenę przez cały życie he will remember this scene all his life- będziemy długo go wspominali a. wspominać we shall a. will long remember him4. przest. (w czasie zaprzeszłym) w Krakowie mieszkał był przed trzema laty he would have been living a. was living in Cracow three years ago 5. (w trybie warunkowym) byłbym napisał a. napisałbym był do ciebie, gdybym znał twój adres I would have written to you, had I known your address a. if I had known your address- co by się było stało, gdyby nie jego pomoc what would have happened if it hadn’t been for his help- byłaby spadła ze schodów (omal nie) she almost fell down the stairs- byłbym zapomniał! zabierz ze sobą śpiwór I almost a. nearly forgot! take a sleeping bag with you6. (w zwrotach nieosobowych) było już późno it was already late- jest dopiero wpół do ósmej it’s only half past seven- nie było co jeść there was nothing to eat- za ciepło będzie ci w tym swetrze you’ll be too hot in this jumper- byłoby przyjemnie zjeść razem obiad it would be nice to have lunch together- wychodzić po zmierzchu było niebezpiecznie it was dangerous going out after dark- nie kupić tego mieszkania będzie niewybaczalnym błędem not to buy that a. the flat would be an inexcusable mistake- z chorym było źle/coraz gorzej the patient was bad/getting worse- z dziadkiem jest nienajlepiej grandfather is poorly- wszystko będzie na niego he’ll get all the blame- żeby nie było na mnie I don’t want to get the blame- na imię było jej Maria her name was Maria- było dobrze po północy it was well after midnight- będzie z godzinę/trzy lata temu an hour or so/some three years ago- będzie kwadrans jak wyszedł he must have left fifteen minutes or so ago, it’s been fifteen minutes or so since he left- do najbliższego sklepu będzie ze trzy kilometry it’s a good three kilometres to the nearest shop- nie ma tu gdzie usiąść there’s nowhere here to sit- w tym mieście na ma dokąd pójść wieczorem there’s nowhere to go at night in this town- nie ma komu posprzątać/zrobić zakupy there’s no-one to clean/to do shopping- nie ma z kim się bawić there’s no-one to play with7. (z czasownikami niewłaściwymi) to be- trzeba było coś z tym zrobić something had to be done about it- trzeba było od razu tak mówić why didn’t you say so in the first place?- czytać można było tylko przy świecach one could read only by candlelight- jest gorzej niż można było przypuszczać it’s worse than might have been expected■ bądź zdrów! (pożegnanie) goodbye!, take care!- być bez forsy/przy forsie pot. to be penniless/flush pot.- być do niczego (bezużyteczny) [osoba, przedmiot] to be useless a. no good; (chory, słaby) [osoba] to be poorly a. out of sorts- być może perhaps, maybe- być może nam się uda perhaps we’ll succeed- być może a. może być, że… it may happen that…- być niczym [osoba] to be a nobody- znałem ją, kiedy jeszcze była nikim I knew her when she was still a nobody- być przy nadziei a. być w poważnym a. odmiennym a. błogosławionym stanie książk. to be in an interesting condition a. in the family way przest.; to have a bun in the oven euf., pot.- było nie było (tak czy owak) when all’s said and done, after all; (niech się dzieje co chce) come what may, be that as it may- było nie było, to już ćwierć wieku od naszego ślubu when all’s said and done a. after all, it’s twenty-five years since we got married- było nie było, idę pogadać z szefem o podwyżce come what may, I’m going to the boss to talk about a rise- było siedzieć w domu/nie pożyczać mu pieniędzy pot. serves you right, you should have stayed at home/shouldn’t have lent him money- było nic mu nie mówić you should have told him nothing- co będzie, to będzie whatever will be, will be- co było, to było let bygones be bygones- co jest? pot. what’s up? pot.- co jest, do jasnej cholery? dlaczego nikt nie otwiera? what the hell’s going on? – why doesn’t anyone open the door? pot.- co jest? przyjacielowi paru groszy żałujesz? what’s wrong? – can’t spare a friend a few pence? pot.- coś w tym jest a. coś w tym musi być there must be something in it- coś w tym musi być, że wszyscy dyrektorzy będą na tym zebraniu there must be something in it, if all the directors are going to the meeting- jakoś to będzie things’ll a. it’ll work out somehow pot.- nie ma co, trzeba brać się do roboty oh well, time to do some work- nie ma co! well, well!- mieszkanie, nie ma co, widne i ustawne well, well, not a bad flat, airy and well laid out- ładnie się spisałeś, nie ma co! iron. well, well, you’ve done it now, haven’t you!- nie ma (to) jak kuchnia domowa/kieliszek zimnej wódki nothing beats a. you can’t beat home cooking/a glass of cold vodka- nie ma (to) jak muzyka klasyczna give me classical music every time- nie ma to jak wakacje! there’s nothing like a holiday!- nie może być! (niedowierzanie) I don’t believe it!, you don’t say!- niech będzie! oh well!- niech ci/wam będzie! have it your own way!- niech mu/jej będzie! let him/her have his/her own way!- niech tak będzie! (zgoda) so be it!- tak jest! (owszem) (that’s) right!- „to jest pańskie ostatnie słowo” – „tak jest, ostatnie” ‘is that your final word?’ – ‘yes, it is’, ‘that’s right’- tak jest, panie pułkowniku/generale! Wojsk. yes, sir!- to jest książk. that is, that is to say- główne gałęzie przemysłu, to jest górnictwo i hutnictwo the main branches of industry, that is (to say) mining and metallurgy* * *(jestem, jesteś); pl jesteśmy; pl jesteście; pl są; imp bądź; pt był, była, byli; sg fut będę; sg fut; będziesz; vijestem! — present!, here!
jest ciepło/zimno — it's warm/cold
jest mi zimno/przykro — I'm cold/sorry
będę pamiętać lub pamiętał — I will remember
co będzie, jeśli nie przyjdą? — what will happen if they don't come?
nie może być! — this lub it can't be!
tak jest! — yes, sir!
jestem za +instr /przeciw być — +dat I am for/against
* * *I.być1ipf.1. (= znajdować się w jakimś stanie l. miejscu) be; (= istnieć) exist, be there; być na diecie be on a diet; być na emeryturze be retired; jestem po robocie I'm finished l. done with work (for today); pewnego razu był sobie król... once upon a time there lived a king...; w ogrodzie były róże there were roses in the garden; w Galaktyce są miliardy gwiazd there are billions of stars in the Galaxy; ile ich jest? how many of them are there?; być w kinie be at the theater; być na wycieczce be on a trip; być w Warszawie be in Warsaw; być u babci na wsi be at grandma's house in the country; być z kimś sam na sam be one on one with sb; od świtu jestem na nogach I have been on my feet all day; Ewa jest na ostatnich nogach Eva is ready to drop l. dead on her feet; jesteś na drodze do zawału you are on the road to a heart attack; wszystko jest na swoim miejscu everything is in its place; to było nie na miejscu that was out of line; być na ustach całego miasteczka be on the lips of everyone in town; być jedną nogą na tamtym świecie have one foot in the grave; co dzisiaj będzie na obiad? what's for supper today?; wszystko jest pod ręką we have everything right at hand; być u steru przen. be at the wheel; no to jestem w domu (= zrozumiałem) that hits home; być w latach l. w leciech be up in one's years; być w sile wieku be in one's prime; być w opałach be in a bind; teraz wszystko jest w twoich rękach now everything is in your hands l. up to you; być w siódmym niebie be in seventh heaven; być w swoim żywiole be in one's element; być na zebraniu be at a meeting; być na wojnie be (fighting) in a war; być na studiach be at college; być na anglistyce be in the English Department; nigdy nie byłem w Chicago I've never been to Chicago; Adam jest pod pantoflem swojej żony Adam is henpecked; być nie w sosie be in a bad mood; jest gaz i woda we have gas and water; jestem takiego samego zdania I'm of the same opinion; jestem dobrej myśli I'm hoping for the best; jest mi u ciebie tak dobrze I feel so good at your place; jest mi głupio I feel stupid; to jest do niczego it's no good; być górą be on top; to nie jest czas po temu this is not the time for that; to nie jest mi na rękę this is inconvenient (for me); to nie jest po mojej myśli that's not what I intended l. what I had in mind; jestem pod wrażeniem I'm impressed; jestem bez pieniędzy I'm broke; jestem w ciąży I'm pregnant; Ewa jest przy nadziei przest. Eva is in the family way; jestem na służbie I'm on duty; byliśmy na spacerze we were taking a walk; dobrze wiesz, że jesteś na mojej łasce you know fully well that you're at my mercy; czy jesteś w stanie mnie zrozumieć? are you able to understand me?; jestem w dobrym humorze I'm in a good mood; byliśmy w kłopocie, co zrobić z... we couldn't figure out what to do with...; Ewa przez moment była w rozterce for a moment Ewa was in a dilemma; Ewa jest z Adamem w przyjaźni Ewa is friends with Adam; po czyjej jesteś stronie? whose side are you on?; Adam jest w porządku Adam is OK l. alright; to nie jest w moim guście that's not my style; jestem na bakier z gramatyką I haven't a clue about grammar; z teściową jestem na złej stopie I'm on bad terms with my mother-in-law; z prezesem jestem na ty I'm on a first name basis with the president; jestem za reformą I'm for the reform; oni są z sobą za pan brat they are on familiar terms; jestem z Ewą po słowie przest. I'm engaged to Eve.2. ( część orzeczenia imiennego) jestem studentem I am a student; byłam piosenkarką I was a singer; będę generałem I will be a general; ta dziewczyna jest ładna that girl is pretty; samochód jest ojca that's father's car; ten długopis nie jest mój this pen isn't mine; bądź zdrów! get well!; jesteś dla mnie niczym! you mean nothing to me; on nie był sobą he wasn't himself; dwa razy dwa jest cztery two plus two is l. equals four.3. ( w zdaniach bezosobowych) (= zdarzać się) jest piękny dzień it's a beautiful day; był kwiecień it was April; było to dość dawno it was l. happened quite a long time ago; był do ciebie telefon you had a call; było już późno it was getting late; nie ma co jeść there's nothing to eat; będzie z godzinę temu, jak... it's been an hour since...; a co będzie ze mną? what will happen to me?; ciekaw jestem, co z niego będzie I'm curious (about) what will become of him; jeżeli tak jest if it is so; być może maybe, perhaps; co będzie, to będzie come what may; co było, to było let bygones be bygones; jakoś to (w końcu) będzie thing's will turn out fine (in the end); co ci jest? what's wrong l. the matter with you?; z tej mąki nie będzie chleba it's hopeless; nie może być that's impossible; jest już po nim it's too late for him; he's done for; he's a goner l. a has-been; co było, a nie jest, nie pisze się w rejestr what's done is done; tak jest! exactly!, precisely!, that's right; wojsk. yes, sir!; to jest (= czyli) that is; było nie było whatever happens; no matter what (happens).II.być2ipf.1. tylko będę będziesz itd. ( w formach czasu przyszłego) will (be); będę pamiętał o tym I'll remember that; dzieci będą w ogrodzie the kids will be in the garden; będziemy śpiewać kolędy we're going to sing carols.2. ( w formach strony biernej) dom był sprzedany za... the house was sold for...; jesteś obserwowany you are being watched; droga jest już naprawiona the road has been repaired.The New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > być
-
8 dla
praep. 1. (przeznaczony) for- dla kogoś for sb- pokój dla dzieci a room for children, a children’s room- krem do twarzy dla kobiet po czterdziestce a face cream for women over forty- książki dla dzieci books for children, children’s books- film dla dorosłych a film for adults, an adult film- zasiłki dla bezrobotnych unemployment benefits- zasiłki dla samotnych matek benefits for single mothers- pomoc dla powodzian aid for flood victims- kurs dla początkujących/zaawansowanych a beginners’/an advanced course- przedział dla palących/niepalących a smoking/non-smoking compartment- „dla panów/pań” (napis na drzwiach toalety) ‘ladies/gentlemen’- lekarstwo dla mojego ojca some medicine for my father- dla kogo są te kwiaty? who are these flowers for?- kupiła prezenty dla całej rodziny she bought presents for the whole family- przesyłam ukłony dla małżonki książk. please give my regards to your wife2. (w celu zapewnienia) for- dla czegoś for sth- dla pozoru for the sake of appearance- dla własnego dobra for one’s own good- zrobić coś dla efektu/wygody/zysku to do sth for effect/for the sake of convenience/for profit- grać na skrzypcach dla przyjemności to play the violin for (one’s own) pleasure- wyjść za mąż/ożenić się dla pieniędzy to marry for money- tupać nogami dla rozgrzewki to stamp one’s feet to get warm- wypić coś dla ochłody to drink sth to cool off- wystawa została zorganizowana dla uczczenia stulecia uczelni the exhibition was mounted for the university’s centenary celebrations- nosić broń dla własnego bezpieczeństwa to carry arms for one’s own safety- zażywać witamin dla wzmocnienia organizmu to take vitamins to strengthen one’s body3. (wobec, względem) for- podziw/szacunek dla kogoś admiration/respect for sb- sympatia/miłość dla kogoś liking/love for sb- poparcie dla partii/wniosku support a. backing for a party/motion- nie ma usprawiedliwienia dla takiego zachowania there’s no excuse for such behaviour- miły/uprzejmy dla kogoś nice/kind to sb- przyjemny dla oka/ucha pleasing to the eye/ear- przyjazny dla środowiska environment-friendly- szkodliwy dla środowiska/zdrowia harmful a. damaging to the environment/to health4. (jeśli chodzi o) for- dla kogoś/czegoś for sb/sth- podjazd dogodny dla inwalidów/wózków a ramp (convenient) for the handicapped/for prams- sytuacja korzystna/niekorzystna dla przedsiębiorstwa a favourable/an unfavourable situation for the company- tragiczna dla obrońców klęska a tragic defeat for the defenders- charakterystyczny dla kogoś/czegoś characteristic of sb/sth- to dla niego typowe it’s typical of him- z typowym a. charakterystycznym dla siebie optymizmem with (his/her) typical a. characteristic optimism- nie dla kogoś not for sb- nie dla mnie takie życie that’s no life for me- gotowanie – to nie dla mnie cooking is not for me a. not my kind of thing- to nie jest facet dla ciebie this is not the (right) guy for you- to nie jest praca dla ciebie this is not the/a job for you- obszar niedostępny dla turystów an area out of bounds GB a. off limits US to tourists- dźwięki niesłyszalne dla ludzkiego ucha sounds inaudible to the human ear- myśliwce niewykrywalne dla radaru fighters undetectable by radar5. (w opinii) for, to- dla kogoś for a. to sb- to był dla niej wielki szok it was a great shock to a. for her- dla mnie nie ma nic piękniejszego od tych wierszy to a. for me there’s nothing more beautiful than those poems- dla nich liczą się tylko pieniądze for a. with them, money is the only thing that counts- będzie to dla nich dowód, że mam rację this will show them a. prove to them that I’m right- (jak) dla mnie ten film był zbyt długi as far as I’m concerned a. for me, the film was too long6. (z powodu, dla dobra) for- dla kogoś/czegoś for sb/sth- porzuciła go dla jakiegoś cudzoziemca she dropped him for some foreigner- poświecić wszystko dla rodziny to sacrifice everything for (the sake of) one’s family- oddać życie dla ojczyzny to sacrifice one’s life for one’s country- stracić głowę dla kogoś to lose one’s head over sb7. [pracować] for (kogoś/czegoś sb/sth)- (ona) kręci filmy dla telewizji she makes films for television- (on) tłumaczy dla firmy prawniczej he does translations for a law firm8. książk. (przyczyna) for, because of- dla czegoś for a. because of sth- ryby hodowane dla smacznego mięsa fish bred for their tasty flesh- rośliny uprawiane dla jadalnych owoców plants grown for their edible fruit- na dziki polowano dla mięsa wild boar were hunted for their meat- dla ważnych powodów odłożył spotkanie important considerations caused him to postpone the meeting* * *prep(+gen) ( dla oznaczenia przeznaczenia) for; ( wobec) to, towards* * *prep.+ Gen.1. for; dla mnie/ciebie/ich for me/you/them; dla niej czas się nie liczy for her, time doesn't count; dla frajdy/przyjemności/zysku for fun l. kicks/pleasure/gain; dla twojego l. twego dobra for your own good; dla wspólnego dobra for the common good; dla zasady on principle; kupić/zrobić coś dla kogoś buy/do sth for sb; mieć coś wyłącznie dla siebie keep sth to o.s.; ważny dla sprawy important for the cause.2. ( tłumaczone przez użycie rzeczownika jako przydawki) domek dla lalek doll house; karma dla psów dog food.3. ( tłumaczone przez złożenie) klatka dla ptaków birdcage; kładka dla pieszych footbridge; przejście dla pieszych crosswalk; Br. pedestrian crossing.4. to; być grzecznym l. miłym dla kogoś be nice to sb; grzeczny/życzliwy dla (osób) starszych polite/kind to the elderly; szkodliwy dla zdrowia harmful to your health.5. (z rzeczownikiem odczasownikowym: tłumaczone bezokolicznikiem z „to”) dla zachowania pozorów to keep up the pretense, Br. to keep up the pretence; dla zatarcia śladów to cover one's tracks.7. ( w utartych zwrotach) dla chcącego nic trudnego where there's a will there's a way; dla każdego coś miłego (there's) something for everyone; nie dla psa kiełbasa! pog. it's too good for the likes of you!The New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > dla
-
9 bawić
1. (-wię, -wisz); vt(zajmować: gościa) to entertain; (rozweselać, ciekawić) perf; u- to entertain, to amuse2. vi(książk: gościć) to stay* * *ipf.1. (= zajmować, umilać czas) entertain; bawić dzieci play with children; bawić towarzystwo rozmową entertain the company with conversation.2. (= podobać się, zachwycać) amuse; to mnie już nie bawi it isn't funny anymore; bawić oko please the eye.3. lit. (= bywać, przebywać) stay ( u kogoś at sb's); bawić u przyjaciół z wizytą be at one's friends'; bawić na wsi u rodziny stay with one's family in the country; bawić tydzień w górach be on holiday in the mountains for a week.ipf.1. (spędzać czas na grze l. zabawie) play ( w coś (at) sth) ( z kimś with sb); bawić się z przyjaciółmi play with friends; bawić się lalkami/samochodzikami/piłką play with dolls/toy cars/a ball; bawić się w piratów/w dom/w chowanego play pirates/a family/hide-and-seek.2. (= uczestniczyć w zabawie towarzyskiej) dobrze się bawić have a good time; have fun; enjoy o.s.; nieszczególnie l. źle się bawić have a bad time; bawić się na przyjęciu enjoy a party; bawić się do białego rana have fun all night long; bawić się do upadłego have a night on the tiles; paint the town red.3. (= doświadczać uciechy l. rozrywki) have fun; bawić się czyimś kosztem have fun at sb's expense; bawić się z kimś jak kot z myszą play cat and mouse with sb.4. (= zajmować się czymś niedbale) toy, mess, fool around (kimś/czymś with sb/sth); nie ma się z tym co bawić there's no point in fooling around with it.The New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > bawić
-
10 mieć
( posiadać) to havemieć coś na sobie — to have sth on, to be wearing sth
mam! — ( rozumiem) (I) got it!, ( składać się z czegoś) to have
kwadrat ma cztery boki — a square has four sides, (zmartwienie, trudności, grypę, operację) to have
mieć coś przeciw czemuś — to have sth against sth, ( z różnymi dopełnieniami) to have
mieć ochotę na coś/zrobienie czegoś — to feel like sth/doing sth, ( dla wyrażenia powinności) to be supposed to, to be to
masz spać — you're supposed to be sleeping, ( dla wyrażenia zamiaru) to be going to
nie ma — ( liczba pojedyncza) there's no; ( liczba mnoga) there are no
nie ma co czekać/żałować — there's no use waiting/regretting
cudów nie ma — pot miracles (simply) don't happen ( z imiesłowem biernym)
* * *ipf.1. (oznacza posiadanie, cechę, związek z czymś l. kimś, władzę nad czymś) have, have got; mieć coś na sobie have sth on; masz dużo pieniędzy/czasu you have l. you've got a lot of money/time; mieć niebieskie oczy have blue eyes; czy masz samochód? do you have a car?; have you got a car?; nie mam przy sobie pieniędzy I have l. I've got no money on me; masz przy sobie paszport? do you have your passport with you?; mam pomysł I have an idea; nie mam pojęcia, o czym mówisz I have no idea what you're talking about; mam brata i siostrę I have a brother and a sister; co masz w ręce? what are you holding in your hand?; mieć dużo do zrobienia have a lot to do; mieć coś do powiedzenia have sth to say; mieć coś do dyspozycji have sth at one's disposal; mam sprawę do załatwienia I have some business to do; nie mam na nowy samochód pot. I cannot afford a new car; masz jeszcze pięć minut you still have five minutes; mam teraz wykład I'm lecturing right now; mam gości I am having guests; ona ma kochanka she has a lover.2. ( w różnych utartych zwrotach) mam już dość I've had enough; mieć kogoś/czegoś po dziurki w nosie be fed up with sb/sth; mieć kogoś po swojej stronie have sb on one's side; mieć coś za sobą have sth over; mieć coś z głowy pot. be rid of sth; czy masz coś przeciwko mnie? do you have something against me?; mieć coś komuś za złe hold sth against sb; mieć z kimś/czymś do czynienia deal with sb/sth; mam z kimś na pieńku pot. have a bone to pick with sb; mieć w czubie pot. be tipsy; mieć fioła l. bzika żart. be crazy, have a bee in one's bonnet; mieć coś w nosie pot. not give a hoot about sth; mieć coś w dupie wulg. not give a shit about sth; ona ma to do siebie, że... it is characteristic of her that...; mieć z kimś dziecko have a child with sb; mam cię w garści I have you on toast; mieć kogoś w kieszeni have sb in one's pocket; mieć głos have the floor; mieć znajomości have connections; mieć kogoś/coś na oku keep an eye on sb/sth; mieć coś na sumieniu have sth on one's conscience; mieć coś na uwadze l. w pamięci bear sth in mind; mieć coś na myśli have sth in mind; co masz na myśli? what do you mean?; mieć czelność coś zrobić have the cheek to do sth; mieć czyste ręce have clean hands; mieć czyste/nieczyste sumienie have a clear/guilty conscience; mieć coś pod ręką have sth at hand; mieć coś w zanadrzu have sth up one's sleeve; mieć szczęście/pecha be lucky/unlucky; nie mieć grosza przy duszy be penniless, be broke.3. (choroby, dolegliwości) mieć odrę have measles; mieć kaszel have a cough; mieć zakatarzony nos have a running nose.4. pot. (= uwieść, odbyć stosunek seksualny z) have (sb); czy już ją miałeś? have you had her yet?5. ( w wykrzyknikach) masz! (= proszę!) here you are!; a masz! take this!; masz za swoje get your desert!; mam cię! I got you!; gotcha!; masz ci los! too bad!6. (dane osobiste, wymiary itp.) mam na imię Tomasz my name is Thomas; ile masz lat? how old are you?; ona ma siedemnaście lat she's seventeen years old; ta łódź ma pięć metrów długości this boat is five meters long; mam metr osiemdziesiąt wzrostu I am one hundred and eighty centimeters tall; godzina ma sześćdziesiąt minut there are sixty minutes in an hour; pociąg ma dziesięć minut spóźnienia the train is ten minutes late.7. mieć miejsce happen, occur, take place.8. ( z przeczeniem i zaimkiem) nie mieć co jeść have nothing to eat; nie mam co ze sobą zrobić I don't know what to do with myself; nie mieć gdzie się podziać have no place to go; nie mieć nic do powiedzenia have nothing to say; nie mieć nic do stracenia have nothing to lose.9. (z przeczeniem w trzeciej osobie czasu teraźniejszego: oznacza brak l. nieistnienie) jej tu nie ma she isn't here; nie ma tu nikogo there's nobody here; nie ma co płakać there's no need to cry; it's no use crying; nie ma to jak w domu! (there's) no place like home!; nie ma sprawiedliwości na tym świecie there is no justice in this world; nie ma mnie dla nikogo tell everyone I am out; nie ma deszczu there's no rain; it isn't raining; nie ma jej w domu she's not at home; she's out; nie ma sprawy no problem.10. ( wyraża powinność) be to, be supposed to; co mam teraz zrobić? what am I supposed to do now?; mam wyjechać o czwartej I am to leave at four; to mam być ja? is this supposed to be me?; mam przyjechać czy nie? should I come or not?; czas miał pokazać, że... time was to show that...; co ma wisieć, nie utonie if you're born to be hanged you shall never be drowned.12. (wyraża spełnienie, ukończenie) mieć coś zrobione have sth done; mam zebrane materiały I have some materials collected.13. ( wyraża przypuszczenie) miałbym żałować tego? should I regret it?; gdybym miał wybierać... if I were to chose...ipf.1. (= czuć się) be; jak się masz? how are you?; on ostatnio ma się nie najlepiej he hasn't been well lately; masz się teraz z pyszna you have to pay the devil now.2. ( wyraża stan rzeczy) ma się na deszcz it's going to rain; sprawy tak się mają the things are going like this; this is how the matter stands; dzień ma się ku końcowi the day is drawing to an end.3. (= uważać się) za kogo ty się masz? who do you think you are?4. ( w utartych wyrażeniach) mieć się na baczności przed kimś/czymś beware sb/sth; mieć się ku sobie be attracted to each other; ma się rozumieć sure, certainly, of course.The New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > mieć
-
11 PO
praep. 1. (później niż) after- po śniadaniu/pracy/wojnie after breakfast/work/the war- po chwili after a bit a. moment- po godzinie/dwóch latach an hour/two years later, after an hour/two years- po dwuletnim pobycie w więzieniu after two years in prison- po południu in the afternoon- pięć/kwadrans po czwartej five/a quarter past four- wróciła po dwunastej she came back after twelve- po ukończeniu studiów rozpoczął pracę w szkole after a. on graduating he began working at a school- zdrzemnął się po wyjściu gości he nodded off after the guests had left pot.- po pięćdziesiątce musisz zacząć dbać o siebie when you’re over fifty you need to take care of yourself- po czym and then, after which- oprowadził mnie po starym mieście, po czym zaprosił na piwo he showed me around the Old Town and then invited me for a beer- po czasie late- oddał referat pięć dni po czasie he handed in his paper five days late2. (w przestrzeni, w różnych miejscach) (all) over, around, round GB- po całym mieście/kraju/domu all over (the) town/the country/the house- po całej Europie all over Europe, throughout the whole of Europe- ubrania porozrzucane po pokoju clothes flung all over a. scattered around the room- porozlewać wodę po podłodze to spill water all over the floor- biegać po sklepach to run round the shops pot.- chodzić po korytarzu/pokoju to walk up and down the corridor/around the room- chodzić po lesie/górach to walk in the forest/mountains- oprowadzić kogoś po zamku to show sb around a castle- szukać czegoś po encyklopediach to look a. hunt through encyclopedias for sth- szepczą o tym po kawiarniach tongues are beginning to wag (about it)3. (o powierzchni) (na) on; (wzdłuż) along- chodzić po piasku/trawie to walk on sand/grass- poruszać się po szynach to move (along) on rails- jechać na rowerze po szosie/ścieżce to cycle along a. on a road/path- ślizgać się po zamarzniętym jeziorze to skate on a frozen lake- bębnić palcami po stole to drum one’s fingers on the table- wchodzić/schodzić po schodach to walk up/down the stairs- zjeżdżać po poręczy to slide down the banisters- zupa ściekała mu po brodzie the soup was dripping down his chin- poruszać się po linii prostej to move in a straight line- przechodzić przez jezdnię po pasach to cross the road at a zebra crossing- głaskać kogoś po włosach/policzku to stroke sb’s hair/cheek- całować kogoś po rękach to kiss sb’s hands- pokrzywy parzyły go po nogach nettles were stinging his legs4. (o stronie) on- po tej/drugiej stronie ulicy on this/on the other side of the street- po prawej stronie drogi to the right of the road- po obu stronach kartki on both sides of the paper- kawałek chleba posmarowany po wierzchu dżemem a piece of bread with jam spread on top- placek przypalony po brzegach a pie burnt along the edges5. (do górnej granicy) (przestrzennej) (up) to, as far as; (czasowej) up to, till, until- po szyję/czubek głowy up to the neck/the top of one’s head- silne wiatry od Bałkanów po Skandynawię strong winds from the Balkans up to Scandinavia- wody było po kolana the water was knee-deep- talerz pełen po brzegi a plate full to the brim- od średniowiecza po schyłek Oświecenia from the Middle Ages up to a. until the end of the Enlightenment- od profesora po sekretarkę from the professor down to the secretary6. (w hierarchii, kolejności) after- była w naszym domu pierwszą osobą po ojcu she was the second most important person in our home after father- miał piąty po zwycięzcy czas na mecie he had the fifth best time (after the winner)- jeden po drugim one after the other a. another- przesłuchiwał taśmę po taśmie he listened to one tape after another- krok po kroku step by step- dzień po dniu day after day; day in, day out7. (dziedziczenie) from (kimś sb)- odziedziczyć coś po kimś to inherit sth from sb- objąć stanowisko po kimś to take over sb’s position, to succeed sb- objął tron po wuju he succeeded his uncle to a. on the throne- dom miał po dziadku he inherited the house from his grandfather- po matce miała talent muzyczny she had inherited her mother’s musical talent- prowadził po ojcu sklep mięsny he ran a butcher’s shop inherited from his father- nosić imię po dziadku to be named after one’s grandfather8. (następstwo) [sprzątać, zmywać] after (kimś sb)- rozpaczać po kimś to grieve over a. for sb- płakać po kimś to mourn sb- obiecywać sobie coś a. oczekiwać czegoś po kimś/czymś to expect sth from sb/sth- nie obiecuj sobie po nim zbyt wiele don’t expect too much from him- czego oczekujesz po tym zebraniu? what are you expecting from the meeting?- butelka po mleku/piwie a milk/beer bottle- pusty worek po ziemniakach an empty potato sack9 (na podstawie) by- poznać kogoś po głosie/ruchach to recognize sb by their voice/movements- po czym go poznałeś? how did you recognize him?- widać po twoich oczach, że jesteś zmęczona I can see a. tell by your eyes that you’re tired- sądząc po akcencie, (on) pochodzi z Dublina judging by a. from his accent, he comes from Dublin10 (cel) for (kogoś/coś sb/sth)- stać w kolejce po mięso to stand in the meat queue, to queue up for meat- zadzwonić po lekarza/taksówkę to phone for the doctor/a taxi- poszła do sklepu po chleb she went to the shop for some bread- poszedł po wnuczkę he went to collect his granddaughter- zatelefonowała do niego po radę she called him to ask for some advice- przyszedłem tu tylko po to, żeby wyjaśnić całą sprawę I just came here to explain the whole thing a. business pot.- nie po to przez pięć lat studiowałam prawo, żeby pracować jako kelnerka I didn’t study law for five years (in order) to work as a waitress- co a. cóż ci po pękniętej filiżance? what do you need a cracked cup for?- nic mi po takich radach what’s the use of advice like that?- nic tu po mnie I’m not needed here; I may as well go a. be off pot- po co what for?, why?- po cóż whatever for?- po co ci nóż? what do you need a knife for?- nie wiem, po co tu przyszła I don’t know what she came here for a. why she came here11 (wyrażające miarę, liczbę, wartość) po trzy z każdej strony three on each side- po parę razy dziennie several times a day- trzy pliki po sto banknotów (każdy) three bundles of a hundred banknotes each- po 2 złote za sztukę (at) 2 zlotys each a. apiece- po 5 złotych za kilo (at) 5 zlotys a a. per kilo- po ile? a. po czemu? przest. how much?- po ile te pomidory? how much are these tomatoes?- wchodziły po jednej they entered one by one a. one at a time- podchodzić do stołu po dwóch/trzech to come up to a. approach the table in twos/threes- po trochu bit by bit, little by little- zapłaciliśmy po dziesięć złotych we paid ten zlotys each- dostali po dwa jabłka they each got two apples- każde dziecko dostało po zabawce each child a. each of the children got a toy- Adam i Robert wygrali po książce Adam and Robert each won a book12 (w wyrażeniu przysłówkowym) po ojcowsku/profesorsku/chłopięcemu like a father/professor/boy- zrób to po swojemu do it your own way- czy mówisz po litewsku/włosku? can you speak Lithuanian/Italian?- powiedz to po angielsku say it in English■ po temu (stosowny) for it- to nie miejsce i czas po temu this is not the (right) time or place for it- powiem jej, kiedy nadarzy się po temu okazja I’ll tell her when I get the chance a. opportunity- mam po temu powody I have my reasons- miała wszelkie warunki po temu, żeby być dobrą aktorką she had all the makings of a good actress* * *abbr ( SZKOL: = Przysposobienie Obronne)* * *POabbr.szkoln. (= przysposobienie obronne) civil defence course.The New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > PO
-
12 przez
praep. 1. (na drugą stronę) across, through [park, pustynię]; over [przeszkodę, płot, barierę]; over, across [most, rów]; (na wylot) through [ścianę, chmury]- głęboka blizna przechodząca mu przez czoło a deep scar stretching across his forehead- chmury ciągnące się od Skandynawii, przez Morze Północne po Wyspy Brytyjskie clouds stretching from Scandinavia across the North Sea as far as the British Isles- przejść przez jezdnię to cross the street, to go across the street- przeskoczyć przez strumyk to jump over a. across a stream- sweter przerzucony przez oparcie krzesła a jumper thrown over the back of a chair- wejść/wyskoczyć przez okno to come in through/jump out of the window- przeciskać się przez tłum to push one’s way through the crowd- brnąć przez śnieg to plough through the snow- usłyszeć jakiś hałas przez ścianę to hear some noise through the wall- most przez Wisłę a bridge across a. over the Vistula- pociąg do Kolonii przez Poznań i Hanower a train to Cologne via Köln a. passing through Poznań and Hanover- torba z paskiem przez ramię a bag with a shoulder strap- okno przez całą szerokość ściany a window covering the entire width of the wall2. (po drugiej stronie) across- mieszkali przez podwórko they lived across the courtyard- nocowaliśmy przez ścianę we slept in adjacent rooms3. (o doświadczeniu) through [fazę, okres, życie]- przejść pomyślnie przez egzamin to pass a. get through an exam4. (czas trwania) for; (od początku do końca) through- przez dwa dni/trzy lata for two days/three years- przez chwilę for a moment- przez jakiś czas for some time- przez cały czas all the time- przez cały dzień/rok all through the day/year, throughout the day/year- pracować przez całą noc to work all through the night a. the whole night (through)- skończę tłumaczenie przez niedzielę/maj I’ll finish the translation over Sunday/during May5. (w stronie biernej) by (kogoś/coś sb/sth)- dom zniszczony przez pożar a house destroyed by fire- zakazany przez prawo forbidden by law- został ukąszony przez węża he was bitten by a snake6. (za pomocą) przez lunetę/szkło powiększające through a telescope/magnifying glass- przez telefon [rozmawiać] on the phone; [poinformować] over the phone- transmitowany przez radio/telewizję broadcast a. transmitted on the radio/on television- pić sok przez słomkę to drink juice through a. with a straw- napisać coś przez kalkę to make a carbon copy of sth- prasować spodnie przez mokrą szmatkę to iron a pair of trousers through a damp cloth- uczcili pamięć zmarłych przez powstanie they paid tribute to the dead by rising from their seats- głosowali przez podniesienie ręki they voted by a show of hands- słowo „chirurg” pisze się przez „ch” the word ‘chirurg’ is spelt with a ‘ch’7. (z powodu) through, out of- przez niedopatrzenie/nieuwagę through a. out of negligence/carelessness- przez złośliwość out of malice- przez pomyłkę/przypadek by mistake/accident- przez kogoś because of a. through sb- przez niego złamałem sobie nogę because of a. thanks to iron. him I broke my leg- to wszystko przez ciebie/przeze mnie it’s all your/my fault, it’s all because of you/me- przez to because of that- miał krótszą jedną nogę i przez to lekko utykał he had one leg shorter than the other and because of that he had a slight limp- przez to, że… through the fact that…, because…- straciliśmy mnóstwo pieniędzy przez to, że mu uwierzyliśmy we lost a lot of money, all because we trusted him8. (za pośrednictwem) through- rozmawiać przez tłumacza to speak through an interpreter- zarezerwować hotel przez biuro podróży to book a hotel through a travel agent- poznałem przyszłą żonę przez Roberta I met my wife through Robert- list wysłano przez gońca the letter was sent by messenger a. through a messenger9. (wskazujące na interpretację) by- przez pierwiastki ciężkie rozumiemy pierwiastki cięższe od wodoru by heavy elements we undertstand elements heavier than hydrogen- co przez to rozumiesz? what do you understand by that?- co chcesz przez to powiedzieć what do you mean by (saying) that?10. Mat. by- podziel/pomnóż sumę przez 5 divide/multiply the sum by 511. (w numerach) by- Domaniewska 7/9 (siedem łamane przez dziewięć) 7-9 (seven to nine) Domaniewska Street* * *prep +acc1) ( na drugą stronę) acrossprzechodzić (przejść perf) przez ulicę — to walk across the street; to cross the street
przez granicę/rzekę — across lub over the border/river
2) ( poprzez) throughprzez park/pustynię — through lub across the park/desert
przez Poznań do Warszawy — through lub via Poznań to Warsaw
3) ( ponad) over4) ( za pomocą)przez radio/telefon — over lub on the radio/phone
to się pisze przez dwa "l" — it's spelt with double "l"
5) ( czas trwania) forprzez ten rok wiele się zmieniło — a lot has changed for lub in this past year
robić (zrobić perf) coś przez niedzielę/wakacje — to do sth over Sunday/the holidays
6) ( z powodu)przez pomyłkę/przypadek — by mistake/accident
przez to, że... — because...
7) ( w konstrukcjach biernych) bymnożyć/dzielić przez 2 — to multiply/divide by 2
* * *prep.+ Acc.1. (= poprzez) (śnieg, okno, bramę, ścianę) through.2. (= w poprzek) (ulicy, rzeki) across.4. (= przy pomocy, za pomocą) through, over; przez Internet through l. over the Internet; przez kolegę through a friend; przez telefon/radio over the phone/radio.6. (= w ciągu) for, during, over; przez minutę/tydzień/miesiąc for a minute/week/month; przez całą noc throughout the night; przez przerwę/weekend during l. over the break/weekend.7. przez kogoś (= z powodu) because of sb; (= z winy) through sb's fault; to się stało przez niego it happened because of him, it happened through his fault.8. ( sprawca) by; napisany przez Kowalskiego written by Kowalski; dobrze traktowany przez nauczycieli well treated by teachers.9. ( w działaniach arytmetycznych) by; podziel to przez dwa divide it by two; trzeba pomnożyć powierzchnię podstawy przez wysokość you need to multiply the area of the base by the height.10. przez przypadek by accident; mówić przez sen speak in one's sleep; co przez to rozumiesz? what do you mean by this?; to się pisze przez u it's spelled with a „u”.The New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > przez
-
13 baw|ić
impf Ⅰ vt 1. (uprzyjemniać czas) to entertain [gości, dzieci]- bawić kogoś czymś to entertain sb with sth [rozmową, śpiewem]- bawił wnuki he was looking after his grandchildren2. (interesować, zajmować) [czynność, przedmiot, książka] to amuse- bawi mnie chodzenie po sklepach/obserwowanie ludzi I enjoy going shopping/watching people- to mnie nie bawi it’s not much fun for meⅡ vi (przebywać) to stay, to remain- bawić na wakacjach to be away on holiday- bawił u nas (przez tydzień) he stayed with us (for a week)Ⅲ bawić się 1. (uprzyjemniać sobie czas) [osoba, dziecko] to play (czymś with sth)- bawić się w chowanego/ciuciubabkę to play at hide and seek/blind man’s buff- bawić się w Indian/w sklep to play at Indians/at keeping shop- bawić się z kolegami to play with friends2. (czuć zadowolenie, mieć uciechę) to enjoy oneself, to have fun- bawić się czymś to enjoy sth- bawić się czyimś zakłopotaniem to laugh at sb’s distress- bawić się kimś to toy with sb- bawić się czyimś kosztem to laugh at sb’s expense3. (poruszać bez celu) bawić się ołówkiem to play a. toy a. fiddle with a pencil- bawić się jedzeniem to play a. toy with one’s food4. (hulać, bankietować) to have a good time, to enjoy oneself- bawić się na balu to have a good time at a ball- baw się dobrze! have a good time!- bawić się do upadłego to party until one drops pot.; to have a thoroughly good time- dobrze się z nimi bawiłeś? did you have a good time with them?5. (zajmować się niepotrzebnie) bawić się w coś to waste time on sth [morały, szczegóły]- nie ma czasu bawić się w formalności there’s no time for indulging in formalities6. (zajmować się dla przyjemności) bawić się w kucharza/ogrodnika to try one’s hand at cooking/gardening- bawić się w malarza to dabble in painting■ bawić oko to please the eye, to be pleasing to the eye- bawić się z kimś w kotka i myszkę to play cat and mouse with sbThe New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > baw|ić
-
14 m|ieć
impf (mam, masz) Ⅰ vt 1. (posiadać) (na własność) to have (got), to own [dom, samochód, mikrofalówkę]; (do dyspozycji) to have (got); (prowadzić) to run [firmę, warsztat]- mają dom na wsi they have a. own a house in the country- miał po ojcu warsztat samochodowy he had a. owned a garage left to him by his father- nasze muzeum ma dużą kolekcję impresjonistów our museum has (got) a large collection of Impressionist paintings- mam dla ciebie prezent/tę książkę o kotach I’ve got a present/that book about cats for you- miał wszystkiego dwie pary butów he only had two pairs of shoes- ubrała się w to, co miała she put on what she had- nie mam psa I don’t have a. I haven’t got a dog- nie mamy ani telewizora, ani pralki we have neither a TV nor a washing machine- wydawnictwo nie ma funduszy na zatrudnienie specjalisty the publishers can’t afford to employ a specialist- nie mam nic do jedzenia I’ve got nothing to eat, I don’t have anything to eat- czy oni mają namiot? have they got a tent?, do they have a tent?- masz scyzoryk? have you got a penknife?- czy ma pan bagaż? have you got any luggage?- czy macie gaz? have you got gas?- mieć coś przy sobie to have sth on one- masz przy sobie jakieś drobne? have you got any change on you?- gdzie masz klucze/moją książkę? what have you done with the keys/my book?- gdzie masz rower? where’s your bike? pot.- mieć na coś to have money for sth- miałem tylko na jedno piwo I only had for one beer- (on) ma na przyjemności, a nie ma na lekarza he has money to spend on pleasures, but he can’t afford a doctor- nie miał na nowe buty, a co dopiero na samochód he couldn’t afford a pair of new shoes, let alone a car- mieć za co coś zrobić to have enough money to do sth, to be able to afford to do sth- nie mieli za co wyjechać na wakacje they didn’t have enough to go on holiday, they couldn’t afford to go on holiday- nie mają z czego żyć they don’t have enough to live on- jak masz na imię? what’s your name?- mam na imię Maria my name’s Maria- (on) ma na nazwisko Nowak his (sur)name is Nowak- mieć coś na sobie to have sth on, to be wearing sth- miał (na sobie) granatowy garnitur he had a blue suit on, he was wearing a blue suit- na głowie miała kapelusz, na szyi biały szalik she had a hat on her head and a white scarf round her neck- nie mieć nic na sobie (być gołym) to have nothing on- mieć kogoś u siebie (gościć) to have sb staying with one- od tygodnia mamy u siebie teściów we’ve had my in-laws (staying) with us for the past week- jeśli Legia wygra, mam u ciebie piwo! you owe me a beer if Legia win(s)- masz!/macie! (weź/weźcie) here!- macie kanapki, jedzcie! here’s the sandwiches, eat up! pot.- masz, włóż to na siebie! here, put this on!- (a) masz! (zadając razy) take that!- (a) masz za to, że kłamiesz, a masz, a masz! (and) take that for lying! and that! and that! pot.- masz za swoje! (dobrze ci tak) serves you right!- ma za swoje, że jest taki naiwny it serves him right for being so naive- mamy teraz za swoje dobre serce! that’s the thanks we get for being nice a. for all our kindness!- masz ci los, zapomniałam parasola! blast, I’ve forgotten my umbrella!- masz go/ją/ich! (wyrażające zaskoczenie) just look at him/her/them!- masz go, jaki mądrala! look at him, Mr Clever Dick! GB pot.2. (liczyć sobie) to be- mieć dwadzieścia lat to be twenty (years old)- ile ona ma lat? how old is she?- mieć dwa metry wzrostu/wysokości to be two metres tall/high- mieć sześć metrów głębokości/szerokości/długości to be six metres deep/wide/long- pokój ma sześć metrów na pięć the room is six by five metres- dom będzie miał siedem pięter the house will be seven storeys high a. will have seven storeys- kilometr ma tysiąc metrów one kilometre is a thousand metres3. (posiadać jako cechę) to have (got)- pokój ma dwa okna the room has two windows- miał niebieskie oczy/siwe włosy he had blue eyes/grey hair- miała dziurawe buty she had holes in her shoes- kubek ma wyszczerbiony brzeg the mug’s rim is chipped- miała męża Włocha/inżyniera her husband was Italian/an engineer- mieć talent/cierpliwość/odwagę to have talent/patience/courage- nie mieć talentu/cierpliwości/odwagi to lack talent/patience/courage- mieć takt/rozsądek to be tactful/sensible- mieć (swoje) wady i zalety to have one’s good and bad points- zasłony mają kolor wiśni the curtains are cherry red in colour- działka ma kształt prostokąta a. prostokątny the allotment is rectangular (in shape)- jej perfumy miały słodkawy zapach/zapach konwalii her scent was sweet smelling/smelled of lily of the valley- urodę miała po matce, a talent po ojcu her looks came from her mother and her talent from her father- za całe umeblowanie pokój miał zdezelowany stół the only piece of furniture in the room was a rickety table- mieć w sobie coś (być interesującym) to have a certain something- on ma w sobie coś z dziecka/roztargnionego profesora there is something of the child/the absent-minded professor in a. about him- nie mieć nic do czegoś to have nothing to do with sth- jej wyjazd nie ma nic do naszych planów her going away has nothing to do with our plans- marzenia mają to do siebie, że rzadko się spełniają the thing about dreams is that they rarely come true- miała to do siebie, że zawsze się spóźniała the thing about her was that she was always late4. (o stanie fizycznym i psychicznym) to have [grypę, gruźlicę, trudności]; to feel [ochotę, żal]; to have, to bear [urazę]- mieć gorączkę a. temperaturę to have a. be running a temperature- mieć 39° gorączki to have a temperature of 39 degrees- mieć złamaną nogę to have a broken leg- mieć częste bóle głowy to have frequent headaches- mieć pragnienie to be thirsty- mieć dobry apetyt to have a good a. hearty appetite- mam nadzieję, że… I hope that…- mieć ochotę coś zrobić to feel like doing sth- miała ochotę płakać she felt like crying- mieć przekonanie/pewność, że… to be convinced/sure a. certain that…- mieć kogoś/czegoś dość a. dosyć to have had enough of sb/sth, to be fed up with sb/sth- miała winę wypisaną na twarzy she had guilt written all over her face5. (o relacjach między ludźmi) to have [syna, córkę, przyjaciół, wrogów]- to dziecko nie ma matki/ojca this boy/girl has no mother/father- ona nie ma rodzeństwa she has no brothers or sisters- ona będzie miała dziecko she’s going to have a. she’s expecting a baby- miała z nim dwóch synów she had two sons by him- miał za żonę piekielnicę his wife was a real she-devil a. spitfire- nie miał do kogo zwrócić się o pomoc he had no-one to turn to for help- mieć kogoś/coś na uwadze a. na względzie to have sb/sth in mind, to take sb/sth into consideration- mieć z kimś porachunki to have a bone to pick with sb- mieć kogoś/coś przeciwko sobie to have sb/sth against one- miał przeciwko sobie opinię publiczną public opinion was against him- mieć przyjemność/zaszczyt coś zrobić książk. to have the pleasure/honour to do a. of doing sth- miałem zaszczyt poznać pańskich rodziców I had the honour of meeting your parents- mam przyjemność przedstawić państwu naszego gościa I have the pleasure of introducing our guest- z kim mam przyjemność? książk. to whom do I have the honour of speaking? książk., także iron.- mieć coś/nie mieć nic przeciwko komuś/czemuś to have something/nothing against sb/sth- mieć coś do kogoś pot. to have something against sb- do ciebie nic nie mam I’ve got nothing against you- mieć coś na kogoś to have the goods a. the dope on sb pot.- niczego na mnie nie mają they’ve got nothing on me pot.- mam z nią do pomówienia a. pogadania I need to have a (serious) talk with her- mieć kogoś nad sobą to have sb above one- kierownik ma nad sobą dyrektora, a dyrektor – zarząd the manager answers to the director and the director answers to the board- mieć kogoś pod sobą to be in charge of sb- (ona) ma pod sobą dwudziestu pracowników she’s in charge of a staff of twenty- kapral miał pod sobą dziesięciu żołnierzy the corporal had ten men under his command a. under him- mieć kogoś za sobą (być popieranym) to have sb behind one, to have sb’s backing- mieli za sobą większość the majority was a. were behind them, they had the majority behind them- mieć kogoś za głupca to take sb for a fool- ich zachowanie mam za nieco naiwne I consider their behaviour rather naive- za kogo pan mnie ma! who do you take me for!, who do you think I am!- mieć w kimś rywala/sojusznika to have a rival/an ally in sb- mieć kogoś pot. (być związanym z kimś) to have somebody, to be involved with somebody- chwalił się, że miał je wszystkie pot. (odbył stosunek) he boasted of having had them all pot.- płacą tak dużo, że mogą mieć każdego they pay so much they can take on a. hire anyone they like6. (znajdować się w jakiejś sytuacji) to have (got) [długi, posadę, połączenie]- mam dobrą komunikację do pracy I’ve got good connections to work- centrum miasta ma dobrą komunikację z przedmieściami there are good connections from the city centre to the suburbs- mieć słuszność a. rację to be right- mieć ciepło/przytulnie to be warm/cosy- owinęła dziecko szalem, żeby miało ciepło she put a scarf round the baby to keep him/her warm- mam daleko/blisko do szkoły I have a long way/I don’t have far to go to school- ty to masz dobrze, nie musisz wstawać o siódmej it’s alright for you, you don’t have to get up at seven (a.m.)- mieliśmy tu wczoraj burzę/śnieżycę we had a storm/snowstorm here yesterday- mamy dziś słoneczną pogodę it’s sunny today- mam dziś kiepski dzień I’m having one of those days (today)- kłopotów z nim miałam co niemiara I’ve had no end of trouble with him- co ja z tobą mam? what am I to do with you?- jest całkiem młoda, chciałaby jeszcze mieć coś z życia she’s still very young, she’d like to get something out of life pot.- (on) haruje od świtu do nocy i co z tego ma? he slaves away from morning to night, and what does he have to show for it?- miał przed sobą kilka godzin marszu he had several hours of walking ahead of a. in front of him- miała przed sobą trudną rozmowę z szefem she had a difficult conversation with the boss ahead of her- mieć przed sobą przyszłość to have a (bright) future ahead of a. before one- miał przed sobą karierę he had a brilliant career ahead of a. in front of him- mieć coś za a. poza sobą to have sth behind one- ma za sobą trzyletnie doświadczenie he has three years’ experience behind him- mam już to wszystko za sobą all that is behind me now- mam co robić, nie nudzę się I’ve got things to do, I don’t sit around- nie mieć gdzie mieszkać/spać to have nowhere to live/sleep- nie mam gdzie przenocować I have nowhere to spend the night- nie mieć kiedy spać/jeść/odpocząć to not have time to sleep/eat/relax- nie mają kiedy w ścianach wiercić, tylko w niedzielę! of course, they have to drill holes in the wall on a Sunday!- mieć czas to have time (coś zrobić to do sth)- nie miałem czasu zająć się twoją sprawą I didn’t have time to deal with your problem- na napisanie wypracowania macie godzinę you have an hour to write the essay- nie miałeś mi tu kogo przyprowadzić!? why did you have to bring him/her/them here (of all people)?!- mieć coś/nie mieć nic do powiedzenia (dużo/mało wiedzieć) to have something/nothing to say (na temat kogoś/czegoś about sb/sth)- mieć coś/nie mieć nic do powiedzenia a. gadania pot. (o decydującym głosie) to have a say/no say- ona nie ma w tej sprawie nic do powiedzenia a. gadania she has no say in the matter- nie mamy już sobie nic więcej do powiedzenia we’ve got nothing more to say to each other- mieć zły/dobry czas Sport to have a poor/good a. fast time- mieć pierwsze/dziesiąte miejsce Sport to come first/tenth, to be in first/tenth place- mam z nią wielką wygodę, sprząta, robi mi zakupy she’s a great help to me: she cleans and does my shopping- nie masz co narzekać you’ve got nothing to complain about- nie masz co się denerwować there’s no reason (for you) to get upset- nie masz czego a. co żałować, film był kiepski you didn’t miss much: the film was hopeless- w domu nie masz co się pokazywać you’d better not show your face at home pot.7. (brać udział) to have [zebranie, koncert, egzamin, próbę]- (on) ma teraz naradę ze swym zastępcą he’s in conference at the moment with his deputy- mieć sprawę a. proces to be on trial (o coś/o zrobienie czegoś for sth/for doing sth)- ma sprawę a. proces o zabójstwo/spowodowanie wypadku samochodowego he’s on trial for murder/causing a car accident8. (ukończyć etap nauki) to have, to hold [dyplom, tytuł]- mieć studia a. wyższe wykształcenie to have completed higher education- mój ojciec miał tylko cztery klasy my father only did four years at school- miał już zawód i mógł rozpocząć samodzielne życie he’d completed his training and could now start his own life- miał dwa fakultety he had graduated in two subjects9. (znaleźć się w określonym miejscu lub czasie) wreszcie mamy stację here’s the station at last- mamy drugi tydzień zimy it’s the second week of winter- którego dziś mamy? what’s the date today?- mamy dziś pierwszy stycznia/poniedziałek it’s January the 1st/Monday today- którą masz godzinę? what time do you make it? pot.; what’s the time by your watch?- mieć kogoś/coś po prawej/lewej stronie to have sb/sth on one’s right/left- miał przed/za sobą dwóch strażników he had a. there were two guards in front of him/behind himⅡ v aux. 1. (dla wyrażenia powinności) macie teraz spać you’re to a. you have to (get off to) sleep now- masz to zrobić natychmiast! you’re to do it right now!- co mam zrobić/jej powiedzieć? what am I (supposed) to do/tell her?- po co się mam wysilać? why should I bother?, why should I make the effort?- masz tego nikomu nie powtarzać! (and) don’t go repeating a. telling it to anyone!- i ja mam w to uwierzyć? and you/they want me to a. I’m supposed to believe that?- mieć coś do zrobienia to have sth to do- ma obowiązek do spełnienia s/he has a duty to perform- mam sprawę do załatwienia I’ve got something to sort out- mamy zaległości do odrobienia we’ve got a backlog of work to catch up on2. (zamiar, przewidywanie) (ona) ma przyjść o drugiej she’s expected (to come) at two- miano zburzyć ich dom their house was to be demolished- samolot miał wylądować w Warszawie, ale… the plane was supposed to land a. have landed in Warsaw, but…- podobno jutro ma być ładna pogoda it’s supposed to be good a. nice weather tomorrow- w pozostałej części kraju ma nadal padać in the rest of the country continuing rain is expected- miała umrzeć w nędzy w wieku czterdziestu lat she was to die in poverty at the age of forty- przyszłość miała pokazać, że się myli subsequent events were to prove him/her wrong- jak się miało okazać as things a. it turned out; as it transpired książk.- i co ja mam z tobą zrobić? what am I (supposed) to do with you?- jeśli mielibyśmy się nie zobaczyć przed twoim wyjazdem, baw się dobrze in case we don’t see each other before you leave, have a good time- niech się stanie, co się ma stać let things happen as they will- właśnie miałem wyjść, kiedy zadzwonił telefon I was just about to leave a. just on the point of leaving when the phone rang- właśnie miałam powiedzieć to samo I was just about to a. just going to say the same thing- czy mam przez to rozumieć, że… am I to understand (by that) that…- mieć coś do sprzedania/zaproponowania to have sth to sell/propose- choćby a. żeby nie wiem co się miało stać, (to)… no matter what happens a. might happen…3. (rezultat) mieć coś zrobione to have sth done- mam już napisaną pracę I’ve already written the essay- miał ukończone wyższe studia he had been to university/college- czy macie załatwione bilety? have you booked/got the tickets?- pieniądze mam dobrze schowane I’ve put the money in a safe place- mam obiecaną podwyżkę I’ve been promised a rise- miał przykazane trzymać język za zębami he was a. he’d been told to keep his mouth shut pot.4. (zdziwienie, rozczarowanie) ja miałbym to powiedzieć? I said that?!- ona miałaby mi się podobać? you think I find her attractive?- miałbyś sumienie to zrobić? could you do (something like) that (with a clear conscience)?- to ma być hotel czterogwiazdkowy? (z dezaprobatą) and you/they call this a. this is supposed to be a four-star hotel?!- ten grubas to miałbym być ja!? (z niedowierzaniem) is this/that fatso really me? pot.- pokazał nam skórę tygrysa, którego miał upolować w Afryce (z powątpiewaniem) he showed us the skin of a tiger, which he is supposed to have killed in AfricaⅢ mieć się 1. (być w stanie, położeniu) to be; (czuć się) to feel, to be- ciotka wyzdrowiała i ma się dobrze auntie has recovered and is doing well- jak się mają twoi rodzice? how are your parents?- jak się masz! (powitanie) how are you?; how’s it going? pot.- mam się dzisiaj lepiej I feel better today- sprawy mają się nieźle things are working out (quite) well- jak się rzeczy mają? how do things stand?- rzecz ma się tak, że… the thing is that…- jak te dwie wersje mają się do siebie? how do the two versions compare?- jak to się ma jedno do drugiego? how do the two compare?- teoria nijak się miała do praktyki the theory was (completely) divorced from practice- A tak się ma do B, jak C do D a. A i B tak się mają do siebie, jak C i D A is to B like C is to D- mieli się do siebie jak dzień do nocy they were like chalk and cheese2. (uważać się za) to think a. consider oneself- mieć się za artystę/człowieka honoru to consider oneself (to be) an artist/a man of honour- miała się za bliską śmierci she thought she was about to a. going to die3. (być bliskim) mieć się ku końcowi to be drawing to a close a. an end- miało się a. dzień miał się ku zachodowi it was getting towards sunset- sytuacja ma się ku lepszemu the situation is looking better- ma się na deszcz it looks like rain- miało się na burzę a storm was brewing, there was thunder in the air- wiedzieć, jak się rzeczy mają to know how things stand a. areⅣ ma Fin. (zapis księgowy) credit- winien i ma debit and credit- zapisać coś po stronie „ma” to enter sth on the credit sideⅤ mam! inter. (przypomniałem sobie) I’ve got it!- (już) mam! mieszkaliśmy na tej samej ulicy! I’ve got it! we used to live in the same street!- mam cię! a. tu cię mam! (złapałem cię, przyłapałem cię) I’ve got you!; got you! pot.- mam cię, już mi nie uciekniesz! got you, you won’t get away now!Ⅵ nie ma być■ ma się rozumieć a. wiedzieć! it a. that goes without saying!- ma się rozumieć, że przyjdę of course I’ll come- on to ma łeb! he’s no fool!- mieć głowę do interesów to have a good head for business- nie mam teraz do tego głowy I don’t want to think about it/that now- mieć kogoś/coś w nosiepot. a. gdzieśeuf. a. w głębokim poważaniueuf. to not care a damn about sb/sth pot.; to not give a monkey’s about sb/sth pot., euf.- mam to wszystko gdzieś! pot. to hell with it all! pot.- mieć kogoś/coś w dupie wulg. to not give a shit a. toss GB about sb/sth wulg.- sie masz! pot. (powitanie) hi! pot.The New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > m|ieć
-
15 co
Ⅰ pron. 1. (w pytaniach) what- co to (jest)? what’s this/that?- co jest na górze? what’s upstairs?- co robisz? what are you doing?- co mi kupiłaś? what did you buy for me?- co się dzieje? what’s going on a. happening?- co ci po tym? what do you need it for?- o co chodzi? what’s the problem a. matter?, what’s going on?- w co się ubierzesz? what are you going to wear?- czego szukasz? what are you looking for?- czego on chciał? what did he want?- czego a. copot. chcesz w zamian? what do you want in exchange?- do czego służy ten guzik? what is this button for?- z czego jest ta koszula? what is this shirt made of?- czemu się tak przyglądasz? what are you looking at?- czym mam otworzyć tę puszkę? what shall I open this tin with?- czym żywią się wieloryby? what do whales feed on?- czym to się skończy? how will it (all) end?- o czym oni mówią? what are they talking about?- co to za maszyna? what’s this/that machine?- co to za kamień? what kind of stone is this?- co ty na to? what do you say a. think?- co u ciebie? how are you?, what’s new?, how’s life (treating you)?- co z tobą? źle się czujesz? what’s wrong (with you)?, don’t you feel well?- psa zabierzemy ze sobą, ale co z kotem? we can take the dog with us, but what about the cat?- co z tego? a. no to co? what of a. about it? pot.- co z tego, że kocha? so he’s in love, so what? pot.- co on, oszalał, żeby tyle forsy przepuścić! pot. he must be mad blowing all that money pot.- czego tam nie ma na strychu! there are all sorts of things in the attic- czym to on w życiu nie był! he’s done all sorts of things in life- co ty mi tu przyniosłeś? what on earth have you brought me?- po co a. na co? what for?- po co jedziesz do Krakowa? what are you going to Cracow for?- na co ci ten scyzoryk? what do you need this penknife for?- i na co wam to było? what did you have to (go and) do that for?- czego tam poszłaś? pot. what did you go there for?- czemu płaczesz? what are you crying for?- czemu nie? why not?- „idziesz z nami?” – „czemu nie” ‘are you coming with us?’ – ‘why not?’2. (w mowie zależnej) what- powiedz, co chcesz na śniadanie tell me what you want for breakfast- zapytaj go, co zrobił z nożyczkami ask him what he’s done with the scissors- dobrze byłoby wiedzieć, o co właściwie mu chodzi it would be good to know what he really wants- przysłuchiwał się, o czym rozmawiają he was listening in on their conversation- nie wiem, co to była za ryba I don’t know what kind of fish it was- nie rozumiem, po co tu przyszedł I don’t understand why he came here a. what he came here for- powiem mu jutro, co i jak I’ll tell him tomorrow what’s what- wiesz co?… (do) you know what?… pot., (I’ll) tell you what… pot.3. (w zdaniu podrzędnym zawężającym) that- wszystko to, co chciał zrobić everything (that) he wanted to do- mam coś, co cię zainteresuje I’ve got something that’ll interest you- nie zrobiłam nic, czego musiałabym się wstydzić I did nothing (that) I ought to be ashamed of- rób, co chcesz do what you want- czym była kiedyś łacina, tym stał się dziś język angielski what Latin was once, English is today- co jest naprawdę nieznośne, to myśl, że… what is really maddening is the thought that…- z czego będziemy żyć, to mój kłopot what we’re going to live on is my problem- co się stało, to się nie odstanie what’s done is done4. (w zdaniu podrzędnym rozwijającym) which- powiedział, że pożyczył mi pieniądze, co nie było prawdą he said he had lent me some money, which wasn’t true- zdał ostatni egzamin, czym bardzo ucieszył rodziców he passed the last exam, which made his parents very happy5. (ile, jak, jaki) as- on ma tyle samo wrogów, co przyjaciół he has as many enemies as he has friends- zatrudniamy tyle samo pracowników, co rok temu we employ as many people as we did a year ago- mam dwa razy tyle pracy, co ty I have twice as much work as you (have)- kapelusz tego samego koloru, co płaszcz a hat the same colour as the coat- mieszkam w tym samym domu, co on I live in the same building as he does- rodzice tyle go widywali, co na obiedzie his parents only saw him at dinner time6. pot. (kto, który) who- ktoś, co nigdy nie był w wojsku someone who has never been in the army- znam kogoś, co to chętnie zrobi I know someone who’ll be glad to do it- gdzie się podział ten chłopak, co u was mieszkał? what happened to the boy who used to live with you?- wiesz, co ty dla niego jesteś? do you know what you are to him?- ten młyn, co to w nim teraz jest hotel that mill that’s a hotel now7. pot. (dlaczego, w jakim celu) why- co się tak kręcisz? why can’t you sit still?- co tak wcześnie wstałaś? why did you get up so early?- coś taki wesoły? why are you so cheerful?, what are you so cheerful about?8. (w wyrażeniach emfatycznych) what (a)- co to za dureń z niego! what a clown he is! pejor.- co za niespodzianka! what a surprise!- nie masz pojęcia, co to za rozkosz! you’ve no idea what a delight it isⅡ praep. every- co dzień/sobota every day/Saturday- co dziesięć minut/dwa tygodnie every ten minutes/two weeks- przystawał co krok he stopped with each a. every step- co jakiś czas tu zagląda, żeby sprawdzić, co robimy he looks in every now and then to check on us- opuszczał co drugą stronę he was skipping every other pageⅢ adv. (bardziej) co ciekawsze fragmenty/książki some of the more interesting sections/books- co wytrwalsi zostali do końca sztuki only the most persevering stayed till the end of the playⅣ conj. (jak) as- (ona) pracuje w tej samej firmie co ja she works for the same company as me- ten sam/to samo co zawsze the same as always- taki sam jadłospis co przed tygodniem the same menu as a week ago- to już nie ten człowiek, co dawniej he’s not the man he used to be- jest równie inteligentny, co przebiegły he’s as intelligent as he is crafty- mogła mieć równie dobrze trzydzieści co czterdzieści lat she could just as well have been thirty as forty- co ciekawe/dziwne… what’s interesting/strange…- co gorsza… what’s worse…- co więcej… what’s more…Ⅴ part. pot. (jako równoważnik zdania) boisz się, co? you’re afraid, eh? pot.- ale ona urosła, co? she’s really grown, hasn’t she?- będziemy w kontakcie, co? we’ll be in touch, right? pot.- miłe dzieciaki, co nie? nice kids, eh? pot.- nie poznajesz mnie, co? you don’t recognize me, do you?- wszyscy gdzieś jadą na wykacje, a my co? everyone’s going somewhere on holiday, and what about us?- kto cię tu wpuścił, co? who let you in, eh? pot.- i co, zdałeś egzamin? well, did you pass (the exam)?- co ty, chcesz oberwać od ojca? you don’t want to get it from your father, do you? pot.- a ty co? dzwonka nie słyszałeś? what are you doing? – didn’t you hear the bell?Ⅵ co do praep. 1. (jeśli chodzi o) as for, as far as [sb/sth] is concerned- co do mnie, nigdy w horoskopy nie wierzyłem as for me, I’ve never believed in horoscopes- co do pańskiego artykułu… as for your article…, as far as your article is concerned…2. (w sprawie) regarding, concerning- mamy zastrzeżenia co do ostatniej partii towaru we have some reservations regarding the last consignment- jego uwagi co do nowelizacji ustawy his remarks regarding a. concerning the amendment of the law3. (pod względem) regarding, concerning- ustalenia co do zakresu prac details regarding a. concerning the scope of the work- druga co do wielkości partia polityczna the second largest party- dziesiąte co do wielkości państwo świata the world’s tenth largest state4. (dokładnie) to- co do godziny/dnia to the hour/day- o siódmej co do minuty at seven o’clock sharp- przyszedł punktualnie co do minuty he came a. arrived right on the dot pot.- oddał mi wszystko co do grosza he gave me back every single penny- powtórzyła wszystko co do słowa she repeated everything word for word- zginęli wszyscy co do jednego not one of them survivedⅦ co…, (to) … conj. 1. (ile razy) each time- co wstawał, robiło mu się słabo each time he got up, he felt faint- co otworzył gazetę, wszędzie o Iraku every time he opened a newspaper, there was something about Iraq- co strzelił, to chybił every time he fired, he missed- co wspiął się wyżej, to zsuwał się each time he climbed up, he slipped down again- co premiera, to sukces each new production is/was a success2. (dla podkreślenia) co praca, to praca work is work (after all)- co chłop, to chłop you can’t beat a man (about the place)- co głowa, to głowa you can’t beat good brains- co prawda, to prawda I’ll second that- co dyrektor, to nie zwykły robotnik a director’s not just any workerⅧ czym…, tym… conj. kryt. czym starszy, tym głupszy the older he gets, the more foolish he becomes- czym większy przywódca, tym groźniejszy jego upadek the greater the leader, the further he has to fall■ a co tam what do I care?, what does it matter?- chciała pokazać, co to nie ona she wanted to show what she was made of- co jak co, ale ciasto robisz pyszne say what you like, but you make delicious cake- czego jak czego, ale pieniędzy im nie brakuje whatever they’re short of, it’s not money- co najmniej at least- co najwyżej at most- co to, to nie! pot. that’s out of the question!; no way! pot.- co (proszę)? pot. (w odpowiedzi) what?- „Adam!” – „co?” ‘Adam!’ – ‘what?’- „jesteś tam?” – „a co?” ‘are you there?’ – ‘what do you want?’- co (takiego)? (wyrażające zdziwienie) what?, really?- goście dopiero co wyjechali the guests have not long gone, the guests have only just left* * *1. pron( w pytaniach) whatto drzewo, co rośnie koło domu — the tree that grows by the house
wspominał tych, co odeszli — he remembered those who had left
zdałem egzamin, co wszystkich zaskoczyło — I passed the exam, which surprised everybody
co się stało, to się nie odstanie — what's done cannot be undone ( w równoważnikach zdań)
rób, co chcesz — do what you want
co niemiara — in abundance, (pot: cokolwiek) anything
2. partjeśli co, daj mi znać — get in touch at the slightest thing
co najwyżej — at (the) mostco gorsza — what's worse, worse still
co więcej — what's more, furthermore
co chwila/krok — every lub each minute/step
co drugi/trzeci — every second/third
co do (+gen) — ( odnośnie do) as to, as for
3. conjco do mnie — as far as I am concerned, ( dokładnie) (exact) to
4. advco strzelił, to chybił — every time he shot he missed
(pot: dlaczego) why* * *copron.1. ( zastępuje rzeczowniki) what; rób, co chcesz do what you want; czego (znowu) chcesz? what do you want (now)?; zwł. z irytacją what is it that you want (now)?; co to będzie? (= co chcesz zrobić?) what is it going to be?, what'll it be?; (= co się stanie?) what'll happen?; po co? what for?; byle co anything; Bóg wie co God knows what; diabli wiedzą co only the Devil knows; co to, to nie I won't have that; jeszcze czego! anything else?, what('s) next?; bądź co bądź anyway; w czym rzecz what's the matter; w razie czego (just) in case, if need(s) be; jak przyjdzie co do czego when the chips are down; nie ma co! there is no point; co komu do tego? it is none of anybody's business, why should it be anyone's business?, why should they care?; co mi tam! I don't care, I couldn't care less, who cares?; co będzie, to będzie happen what may; będzie co ma być what is to be, will be; what must be, must be; what will be, will be; co było, a nie jest, nie pisze się w rejestr let bygones be bygones; co z oczu, to z serca out of sight, out of mind; co się stało, to się nie odstanie what's been done cannot be undone, let bygones be bygones; co za dużo, to niezdrowo too much of a good thing, too much breaks the bag; co się odwlecze, to nie uciecze there is luck in leisure; co ma wisieć, nie utonie he that is born to be hanged shall never be drowned, if you're born to be hanged then you'll never be drowned; co nagle, to po diable haste makes waste; czym chata bogata, tym rada what's mine is yours; co ma piernik do wiatraka what do these two things have in common?, it is quite beside the point.2. (jako zaimek względny, głównie w pytaniach i zdaniach złożonych) co tchu at full l. top speed, in all haste; tyle, co kot napłakał next to nothing; co do grosza not a penny less, not a penny more; tyle pomoże, co umarłemu kadzidło it won't do any good, it won't help at all.conj.( rozpoczyna zdanie podrzędne) which.part.1. ( wyraża powtarzalność) every; co krok every step; co godzina/co chwila/co miesiąc/co roku every hour/every moment/every month/every year; co prawda admittedly; co prawda, to prawda you're right; co rusz every moment, every time; na co dzień every day; co i raz pot. every moment, every time; co kraj, to obyczaj every country has its customs; every land has its own law; so many countries, so many customs.2. ( wzmacnia przysłówki) what, still; co gorsza what's worse, worse still; co więcej what's more; co dwie głowy, to nie jedna two heads are better than one.3. (wyraża pytanie o przyczynę, cel) why; co się tak długo zastanawiasz? why have you been dwelling on it so long?The New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > co
-
16 zostawiać
impf ⇒ zostawić* * *(opuszczać, powodować) to leave; ( nie zabierać) to leave (behind)zostawić komuś coś w spadku — to leave lub bequeath sth to sb
zostawić wiadomość dla kogoś/u kogoś — to leave word lub a message for sb/with sb
nie zostawić na czymś suchej nitki — (przen) to tear sth to pieces lub bits lub shreds
* * *ipf.zostawić pf.1. (= nie zabierać czegoś) leave, leave behind; zostawić coś komuś na pamiątkę leave sth (behind) to sb; nie zostawić na kimś suchej nitki pick sb to pieces.2. (= opuszczać kogoś) leave; zostaw mnie w spokoju leave me alone; zostaw nas samych leave us alone; zostawić coś własnemu biegowi leave sth to its own course; zostawić coś na pastwę losu leave sth to its fate; zostaw go! leave him alone!, let him go!; zostaw to! leave it!3. (= przekazywać w spadku) leave, bequeath ( komuś coś sth to sb); zostawić komuś spadek leave sb a legacy.4. (= wywoływać) evoke; zostawić po sobie dobre wrażenie leave a good impression.5. (= nie reagować) leave; zostawić zarzuty bez komentarza leave allegations with no comment; zostawić list bez odpowiedzi leave a letter without an answer, leave a letter unanswered.6. (= dawać do dyspozycji) leave; zostawić coś komuś do dyspozycji leave sth at sb's disposal; zostawić coś pod czyjąś opieką leave sth in sb's care; zostawić komuś czas do namysłu leave l. give sb some time to think sth over; zostawić komuś decyzję let sb decide; zostaw to mnie leave it to me; zostawiam to tobie I'll leave it to you.7. (= odkładać) put aside, keep; zostawić coś sobie keep sth; zostawiłem ci w kuchni parę kanapek I left you some sandwiches in the kitchen; zostawiłem sobie parę złotych I put a few pennies aside.The New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > zostawiać
-
17 dro|gi
adj. grad. 1. (kosztowny) [towar, usługa] expensive, costly; [fryzjer, architekt, miasto, kraj, restauracja] expensive; [kredyt] high-cost, high-interest- ten hotel jest dla mnie za drogi this hotel is too expensive a. pricey pot. for me- to drogi sklep this shop is expensive- jak drogi będzie ten wyjazd? how much will the trip cost?- pożyczki w bankach są drogie bank loans carry high interest- kupić coś za drogi grosz a. drogie pieniądze to pay a fortune a. the earth for sth2. (cenny) [kamienie] precious- mój czas jest dla mnie drogi my time is precious- każda chwila jest droga every moment is precious3. (bliski) [osoba, pamiątka, miejsce] dear- drogi/najdroższy przyjaciel a close/closest a. dear/dearest friend- ludzie, którzy są nam drodzy those dear to us, those we love- rzeczy, które są mu drogie things he holds dear a. he prizes- ten człowiek/ten drobiazg jest drogi mojemu sercu this man/this trinket is close a. dear to my heart- jesteś mi bardzo drogą osobą you are very dear a. precious to me- drodzy państwo ladies and gentlemen!- drodzy rodzice/przyjaciele (my) dear parents/friends- droga pani/drogi panie/drodzy państwo Dear Madam/Dear Sir/Ladies and Gentlemen- mylisz się, mój drogi/pan się myli, drogi panie iron. you’re mistaken, my dear boy/sir- Drogi Adamie! Dear Adam- najdroższa! Dearest!- najdroższy! Dearest!- jak się masz, moja droga/mój drogi? how are you, my dear?- moja najdroższa/mój najdroższy my darling- przepraszam, moi drodzy, za spóźnienie sorry, folks a. guys US, for being late pot.- drogo zapłacić to pay dear a. a high price- drogo kosztować to cost a lot of money- drogo brać a. liczyć sobie to charge a lot of money- zapłacić za coś (o wiele) drożej to pay (a lot) more for sth- to dla mnie za drogo it’s too expensive a. pricey pot. for me2. przen. dearly- ambicje drogo go kosztują a. drogo płaci za swoje ambicje his ambitions cost him dear a. dearly- drogo zapłacił za ten błąd a. ten błąd go drogo kosztował he paid dearly a. a high price for his mistake■ drogo sprzedać (swoje) życie to sell one’s life dearlyThe New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > dro|gi
-
18 prac|a
Ⅰ f 1. sgt (działalność) work; (fizyczna) labour- mieć dużo pracy to have a lot of work (to do)- jest jeszcze dużo pracy there’s still a lot of work to be done- zabrać się a. wziąć się do pracy to set to a. get down to a. go to work- przykładać się do pracy to apply oneself to one’s work- przerwać pracę (zastrajkować) to come out a. go (out) on strike- włożyć w coś wiele pracy to put a lot of work into sth- dojść do majątku (własną) pracą to get wealthy through one’s own efforts- wszystko osiągnął ciężką pracą he owes everything to his own hard work- cała jego praca poszła na marne all his work came to naught a. went down the drain pot.- (jego) praca nad filmem/nową rolą (his) work on a film/a new role- praca przy a. na komputerze/taśmie work on the computer/the production line- praca z dziećmi upośledzonymi umysłowo work with mentally handicapped children- praca z młodzieżą youth work- praca fizyczna physical work, manual labour- praca zarobkowa paid work, gainful employment- praca badawcza research work- praca społeczna voluntary a. community work- praca polityczna political activity- praca charytatywna charity work- praca papierkowa paperwork- praca niewolnicza slave labour- praca ponad siły superhuman work- praca zespołowa team work- praca w grupach group work- praca wykonywana z zamiłowaniem a labour of love- człowiek pracy a working man- świat pracy the working classes, the world of work- narzędzia pracy tools; przen. the tools of the trade- nawał a. ogrom pracy pressure of work- podział pracy Ekon. the division of labour- tempo pracy the pace of work- mieć pracę to be in work, to have a job- nie mieć pracy to be out of work a. out of a job- szukać pracy to look a. to be looking for work a. a job, to job-hunt- iść do pracy (zacząć zarabiać) to begin a. start work- rozpoczynać/kończyć pracę to begin a. start/finish work- dostać/stracić pracę to get/lose a job- zmienić pracę to change jobs- żyć z pracy własnych rąk to earn one’s living by honest work- dać komuś pracę to give sb work a. a job- zwolnić kogoś z pracy to give sb (their) notice, to dismiss sb- podziękować komuś za pracę to let sb go euf.- praca w pełnym/niepełnym wymiarze godzin a full-time/a part-time job- praca w systemie zmianowym shift work- praca etatowa/stała a permanent/a steady job- praca sezonowa seasonal work- praca sezonowa przy zbiorze truskawek seasonal work as a strawberry picker- praca wakacyjna a holiday job- praca dodatkowa an extra job- praca na akord piecework- praca zlecona a. na zlecenie contract work- dorabiał do pensji pracami zleconymi he supplemented his income with contract work- praca na własny rachunek self-employment- praca zawodowa career- praca zawodowa przy domowym terminalu telecommuting- praca z utrzymaniem a live-in job, work with bed and board- dobrze płatna praca a well-paid job- ciągłość pracy continuity of employment- staż pracy seniority, length of service- długi/krótki staż pracy long/short service- czas pracy working time a. hours- ruchomy czas pracy flexitime- skrócony czas pracy short time- dzień pracy a working day- dzień wolny od pracy a holiday- miejsce pracy work(place)- tworzenie nowych miejsc pracy job creation- rynek pracy the labour market- zakład pracy workplace- umowa o pracę contract of employment, employment contract- nagroda za 10 lat pracy a bonus for 10 years of service3. (miejsce zatrudnienia) work- być w pracy to be at work- pójść/przyjść do pracy to go/come to work- jeszcze nie wrócił (do domu) z pracy he’s not home from work yet- ona zawsze spóźnia się do pracy she’s always late for work- nie dzwoń do mnie do pracy don’t phone me at work- koledzy/koleżanki z pracy colleagues from work, fellow workers, workmates- nieobecność w pracy absence from work4. (utwór, książka, obraz) work- praca monograficzna a monograph- praca źródłowa a study based on sources a. on source materials- praca o muzyce/sztuce a. na temat muzyki/sztuki a work on a. about music/art- praca z (zakresu a. dziedziny) genetyki a work on genetics- napisać/ogłosić pracę z zakresu fizyki to write/publish a paper on physics- wystawa prac młodych artystów an exhibition of work(s) by young artists- na konkurs zgłoszono 20 prac there were 20 entries for the competition- praca domowa homework- odrabiać pracę domową to do homework- zadać uczniom pracę domową to give pupils homework a. an assignment US- praca klasowa a class test- praca semestralna a term a. an end-of-term paper- praca egzaminacyjna an examination paper a. script- praca dyplomowa/magisterska a Bachelor’s dissertation/a Master’s dissertation a. master’s thesis- praca doktorska/habilitacyjna a doctoral/a postdoctoral dissertation- praca pisemna z języka polskiego a Polish essay- poprawiać prace studentów to mark students’ work6. sgt (funkcjonowanie) workings pl, functioning, operation- praca serca the action of the heart- zatrzymanie pracy serca cardiac arrest- praca mięśni the work of the muscles- praca nerek the functioning of the kidneys- praca umysłu ludzkiego the workings of the human mind- praca maszyny/silnika the work a. operation of a machine/an engine- praca bez zakłóceń smooth running- tryb pracy (urządzenia) a mode7. Komput. job- sterowanie pracami job control- język sterowania pracami job control language- kolejka prac a job queue8. sgt Fiz. work- jednostka pracy unit of workⅡ prace plt work U- prace badawcze/badawczo-rozwojowe research/research and development work- prace przygotowawcze/wykończeniowe preparatory/completion work- prace murarskie/transportowe masonry a. bricklaying work/transport- prace remontowe/restauracyjne repair/restoration work- prace polowe/żniwne work in the field/harvesting- prace budowlane building work(s)- prace ziemne earthworks- prace budowlane jeszcze trwają the building work is still going on a. in progress- praca nakładcza outwork- praca nieprodukcyjna Ekon. non-productive labour- praca organiczna Hist. ≈ organic work (a programme of economic and cultural development, launched by the Polish positivists)- praca produkcyjna Ekon. productive labour- praca u podstaw Hist. ≈ work at the grass roots (a programme of spreading literacy and popularizing science among the masses, launched by the Polish positivists)- prace domowe housework- prace ręczne Szkol. handicrafts■ praca benedyktyńska książk. painstaking work- praca herkulesowa a Herculean task- praca syzyfowa książk. Sisyphean task a. labours- bez pracy nie ma kołaczy przysł. no gains without pains- jaka praca, taka płaca przysł. ≈ you only get paid for what you do- żadna praca nie hańbi przysł. ≈ honest work is nothing to be ashamed of- praca nie zając, nie ucieknie pot. work can waitThe New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > prac|a
-
19 kiedy
Ⅰ pron. 1. (pytajny) when- kiedy wrócisz? when will you be back?- kiedy jest koncert? when is the concert?- kiedy kupiłeś ten samochód? when did you buy the car?- nie pamiętam, kiedy go ostatni raz widziałem I don’t remember when I last saw him- nie zauważyłem, kiedy wszedł I didn’t notice when he came in- od kiedy since when, (for) how long- wiem, że on mnie zdradza, ale nie wiem, od kiedy I know he’s unfaithful to me, but I don’t know since when- od kiedy to z ciebie taki znawca? iron. since when have you been such an expert? iron.- „od kiedy się znacie?” – „od roku” ‘how long have you known each other?’ – ‘for a year’- od kiedy ci mówię, żebyś się ustatkował! how long have I been telling you to settle down!- do kiedy until when, by when- do kiedy obowiązywał ten zakaz? until when was this ban in force?, how long was this ban in force (for)?- „biorę urlop” – „od kiedy do kiedy?” ‘I’m taking some leave’ – ‘from when until when?’- do kiedy skończysz tłumaczenie? when will you finish the translation (by)?- na kiedy to ma być gotowe? when does it have to be ready (by)?- nie wiem, na kiedy są te bilety I don’t know when a. which day these tickets are for- kiedy to się wraca do domu! już prawie północ what time do you call this for getting in? – it’s almost midnight pot.2. (względny) (w trakcie) as, while; (po) when- kula dosięgnęła go w chwili, kiedy wsiadał do samochodu the bullet hit him as a. when he was getting into the car- kiedy oglądali mecz, ktoś zadzwonił do drzwi as a. while they were watching the match, someone rang the bell- przyjdę po ciebie, kiedy skończę pracę I’ll call for you when I finish work- od kiedy go poznała, wiele zmieniło się w jej życiu her life has changed a great deal since she met him- kiedy się porówna programy obu partii, to... if a. when you compare the programmes of the two parties...- wtedy, kiedy when- zawsze włącza radio wtedy, kiedy chcę sobie poczytać he always turns the radio on when I want to read- w dniu, kiedy... on the day when...- zimą, kiedy jest mróz in winter, when there are sub-zero temperatures- teraz, kiedy... now that...- teraz, kiedy najgorsze jest już za nami now that the worst is behind us- kiedy tylko przyszedł, zabrał się do sprzątania as soon as he came, he started cleaning- kiedy tylko mam czas, chodzę na spacery whenever I have (the) time, I go for walks3. pot. (nieokreślony) some time, one day; (w pytaniu) ever- zabierz mnie kiedy ze sobą take me with you some time a. one day- widziałeś go kiedy? have you ever seen him?Ⅱ conj. 1. (tymczasem) when, whereas; (jednak) when, if- dyskutują, kiedy tu trzeba szybko podjąć decyzję they’re talking all the time, when what we need is a quick decision- dużo zarabia, cóż, kiedy wszystko przepuszcza he earns a lot, but what of it if a. when he blows it all? pot.2. pot. (skoro) if, when- kiedy jesteś taki ciekawy, to... if you really want to know,... iron.- jak mam się uczyć, kiedy nie mam tej książki how am I to study when a. if I haven’t got the book?- „miałeś posprzątać w swoim pokoju” – „kiedy już posprzątałem” ‘you were supposed to tidy up your room’ – ‘but I’ve already done it’■ kiedy indziej some other time- kiedy niekiedy now and then, from time to time- mało a. rzadko kiedy rarely, hardly ever- rzadko kiedy są tu takie tłumy it’s rare for there to be such a crowd here- (on) rzadko kiedy pisze he hardly ever writes* * *1. pron 2. conjwhen, as; ( podczas gdy) whilekiedy tylko wstałem, on usiadł — as soon as I stood up, he sat down
teraz, kiedy jesteśmy razem... — now that we are together...
nie wiem, kiedy to się stało — I don't know when it happened
* * *adv.when; kiedy się zobaczymy? when do we meet next?; kiedy bądź whenever, any time; kiedy indziej some other time; kiedy tylko as soon as; rzadko kiedy hardly ever; od kiedy? since when?; do kiedy? till when?; na kiedy? by when?conj.1. (= gdy) when; kiedy już byłem gotowy when I was (finally) ready, once ready; spałem już, kiedy zadzwonił telefon I was sleeping, when the phone rang.2. (= skoro) as, since; kiedy już zdecydowałeś się na ten wyjazd, nie zapomnij o ubezpieczeniu as you decided to take this trip, don't forget about the insurance.3. (= podczas gdy) while.The New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > kiedy
-
20 pod
Ⅰ praep. 1. (poniżej) under(neath), beneath, below- pod kredensem/parasolem under the sideboard/an umbrella- pod ziemią below (the) ground, under(neath) the ground- pod powierzchnią below a. under(neath) the surface- mieszkanie pode mną the flat below a. underneath mine- tunele pod centrum miasta tunnels under(neath) a. beneath the city centre- pod warstwą tynku beneath a layer of plaster- czuć piasek pod stopami to feel the sand under a. beneath one’s feet- zaglądałeś pod biurko? have you looked under the desk?- zginął pod kołami ciężarówki he died under the wheels of a lorry- jego córka wpadła pod samochód his daughter was run over a. hit by a car- włóż jakiś sweter pod płaszcz put a jumper on under your coat- na liście jego nazwisko było pod moim his name was underneath mine on the list- złożyć podpis pod petycją to sign a petition- pod jego piórem/pędzlem książk. in his rendition2. (obok, koło) at, by; (z nazwą geograficzną) near- pod drzwiami at a. by the door- pod ścianą by the wall- pod samym szczytem just below a. right beneath the summit- pod basztą/wzgórzem zamkowym at the foot of the tower/the castle hill- pod lasem at the edge of the forest- spotkajmy się pod kinem let’s meet outside the cinema- podwiózł mnie pod dom he drove me right home- podkradł się pod bramę he crept up to the gate- miejscowość pod Krakowem a place near Cracow- bitwa pod Waterloo the Battle of Waterloo- na lato wyjeżdżali zwykle pod Warszawę in the summer they usually stayed somewhere outside Warsaw3. (w kierunku przeciwnym do) against- pod wiatr against the wind- pod prąd against the current, upstream- płynąć pod prąd to go against the current także przen.- pod światło against the light- iść/patrzeć na coś pod słońce to walk/look at sth with the sun in one’s eyes- zrobić zdjęcie pod słońce to take a photo against the sun- pod górę uphill- ścieżka biegnąca pod górę an uphill path, a path going uphill4. (wskazujące na podporządkowanie) under- pod czyimś dowództwem/nadzorem under sb’s command/supervision- pod eskortą policji under police escort- państwo Franków pod rządami Karolingów the Frankish state under (the rule of) the Carolingians- tereny znajdujące się pod okupacją niemiecką areas under German occupation- pacjenci/uczniowie pod moją opieką patients/pupils in my care- córkę zostawili pod opieką babci they left their daughter in the care of her grandmother- przekazać projekt pod dyskusję to put forward a plan for discussion- poddać wniosek pod głosowanie to put a motion to the vote- mam pod sobą 20 pracowników I have 20 people under me- pod wiceministrem było pięciu dyrektorów there were five directors below the deputy minister5. (wskazujące na przyczynę, okoliczności) under- pod narkozą under a general anaesthetic- pod moją/jego nieobecność in my/his absence- pod (czyjąś) presją under pressure (from sb)- pod przymusem under duress książk. a. coercion- pod wpływem kogoś/czegoś under the influence of sb/sth- pod pretekstem ważnego spotkania under a. on the pretext of having an important meeting (to attend)- złamać się/ugiąć się pod ciężarem czegoś to break/buckle under the weight of sth także przen.- zeznawać pod przysięgą to testify under a. on GB oath- obiecał to zrobić pod słowem honoru he gave his word of honour that he would do it, he promised on his word of honour that he would do it- został aresztowany pod zarzutem kradzieży he was arrested on a theft charge a. on a charge of theft- nasze pozycje znalazły się pod silnym ostrzałem wroga our positions came under heavy enemy fire6. (wskazujące na konsekwencje) under- pod groźbą eksmisji under threat of eviction- pod karą grzywny under a. on penalty of a fine- pod karą śmierci on a. under pain of death, under a. on penalty of death- pod odpowiedzialnością karną under a. on penalty of law7. (z nazwą, tytułem) under- wiersz pod tytułem „Kot” a poem entitled ‘Cat’- operacja pod kryptonimem „Arka Noego” an operation code-named a. under the code name ‘Noah’s Ark’- kościół pod wezwaniem św. Augustyna a church dedicated to a. under the patronage of St Augustine- pod pseudonimem under a pseudonym- urodzić się pod znakiem Lwa/Raka to be born under the sign of Leo/Cancer- na liście figurowała pod nazwiskiem panieńskim she appeared on the list under her maiden name- co rozumiesz pod pojęciem feminizmu? what do you understand by the notion of feminism?8. (z adresem, numerem) at- muzeum mieści się pod numerem piątym the museum is located at number five- zanieś te bagaże pod ósemkę take this luggage to (room) number eight- więcej informacji uzyska pan pod numerem 913 you can find out more by ringing 913- zostaw dla mnie wiadomość pod tym numerem leave a message for me at this number9 (wskazujące na dopasowanie) kapelusz pod kolor płaszcza a hat to match the colour of the coat- musisz dobrać narzutę pod kolor zasłon you need to a. have to choose a bedspread to go with a. match (the colour of) the curtains- podkładać słowa pod melodię to put words to the music10 pot. (w stylu) in the style of, in imitation of- obrazy malowane pod Picassa pictures in the style a. in imitation of Picasso- napisał wypracowanie pod swoją polonistkę he wrote his essay the way his Polish teacher would like it11 (blisko) towards, toward US- pod wieczór towards the evening- pod koniec wieku/przedstawienia towards the end of the century/performance- mieć pod pięćdziesiątkę to be getting on for a. approaching fifty- temperatura dochodziła pod czterdziestkę pot. the temperature was approaching forty12 (z okazji) pot. to- wypijmy pod twoją czterdziestkę here’s to your fortieth birthday! pot.- pod nasze spotkanie! here’s to our little get-together! pot.- kieliszek wódki pod śledzika a glass of vodka to go with the herringⅡ pod- w wyrazach złożonych (niżej w hierarchii) sub-, under-- podtytuł subtitle- podsekretarz undersecretary* * *1. prep +instr1) ( poniżej) underpod wodą/ziemią — underwater/underground
pod spodem — below, underneath
2) ( obok) by3) ( w pobliżu) near4) ( dla wyrażenia przyczyny) under2. prep +accpod wpływem/przymusem — under the influence/pressure
1) ( kierunek) underpod wiatr/prąd — against the wind/stream
2) ( dla wyrażenia czasu)pod wieczór/koniec — towards the evening/end
3)pod warunkiem, że... — on condition (that)...; provided lub providing (that)...
książka pod tytułem... — a book entitled...
pod przysięgą — under lub on BRIT oath
pod karą/groźbą czegoś — on pain of/under threat of sth
* * *prep.+ Ins.1. (= poniżej) under; pod stołem under the table; pod ziemią underground; pod wodą underwater; pod spodem below, underneath; pod marynarką/płaszczem under one's jacket/coat; pod parasolem under the umbrella.2. (= tuż przy czymś) by; pod ścianą by the wall; pod drzwiami at the door; dom pod Londynem a house near London; bitwa pod Grunwaldem/Waterloo the battle of Tannenberg/Waterloo; pod ręką at hand; wszystkie potrzebne książki mam pod ręką all the books I need are at hand.3. ( w zwrotach wyrażających przyczynę) under; pod przymusem under pressure; pod wpływem czegoś under the influence of sth; pod naciskiem under duress; pod zarzutem czegoś on a charge of something; ugiąć się pod ciężarem czegoś be laden with sth, bend down under the load of sth; pod pretekstem czegoś under l. with the pretext of sth.4. (= pod nadzorem, opieką) under, in; pod czyimś przewodnictwem under the leadership of sb; pod kontrolą under control; pod czyimś kierunkiem under sb's supervision; pod czyimś dowództwem under sb's command; pod okiem wychowawcy under the tutor's supervision; statek pod polską banderą a ship under the Polish banner; urodzić się pod szczęśliwą gwiazdą be born under a lucky star.5. ( dla wyrażenia sankcji) under, on; pod groźbą czegoś under threat of sth; pod karą pozbawienia wolności under threat of imprisonment; zeznawać pod przysięgą testify on l. under the oath.6. ( w zwrotach wyrażających nazwy) kościół pod wezwaniem św. Tomasza St. Thomas Church, St. Thomas's Church, the Church of St. Thomas; powieść pod tytułem... novel entitled...; lepiej znana pod panieńskim nazwiskiem better known by her maiden name; piszę pod pseudonimem Kulis I write under the pen name of Kulis; kino pod nazwą Paladium Paladium movie-theater.7. ( w zwrotach wyrażających położenie) podpisać się pod listem/petycją sign a letter/petition; umieścić pieczęć pod umową stamp the contract/agreement.9. + Acc. ( w zwrotach wyrażających kierunek) under; pod stół under the table; pod prąd against the stream l. tide; pod wiatr against the wind; pod górę uphill; wpaść pod tramwaj/samochód/pociąg be hit by a streetcar/car/train, be run over by a streetcar/car/train.10. + Acc. (w zwrotach wyrażających czas, okoliczności) at, in; pod koniec lipca at the end of July; pod wieczór in the evening, towards (the) evening; pod twoją nieobecność in your absence; mężczyzna pod pięćdziesiątkę a man approaching l. nearing fifty.11. + Acc. ( w zwrotach wyrażających robienie czegoś na wzór czegoś) robić coś pod dyktando do what one is told by sb; dobrać zasłony pod kolor dywanu match the curtains with the carpet; malować pod kogoś paint for sb.12. + Acc. ( w innych zwrotach) oddać propozycję pod dyskusję submit the suggestion for discussion; wziąć coś pod rozwagę take sth into consideration; oddać projekt ustawy pod głosowanie submit the bill to a vote.The New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > pod
См. также в других словарях:
czas — 1. Ciężkie czasy «okres kryzysu, niedostatku, trudności materialnych, kłopotów»: (...) dzięki stałemu zajęciu – umożliwiała przeżycie całej rodzinie w tych ciężkich czasach. R. Antoszewski, Kariera. 2. Coś jest kwestią czasu «coś musi… … Słownik frazeologiczny
Czy mnie jeszcze pamiętasz? — Studio album by Czesław Niemen Released 1969 … Wikipedia
Польский язык — Самоназвание: język polski, polszczyzna Страны: Польша, США … Википедия
Стечковска — Стечковска, Юстина Юстина (Жюстина) Стечковска Основная информация Полное имя Justyna Steczkowska … Википедия
Стечковска, Юстина — Юстина (Жюстина) Стечковска … Википедия
Czesław Niemen — (Celebrity Alley, Kielce) Background information Birth name Czesław Juliusz Wydrzycki … Wikipedia
oko — 1. Ani oko nie widziało, ani ucho nie słyszało «zwrot podkreślający wyjątkowość i rzadkość czegoś»: (...) jeżeli zaufacie Ewangelii – zobaczycie rzeczy, których ani oko nie widziało, ani ucho nie słyszało, a które Bóg przygotował dla tych, co Go… … Słownik frazeologiczny
Zdzisława Sośnicka — Zdzisława Barbara Sośnicka (born August 29, 1945 in Kalisz, Poland) is a Polish singer who became popular in the 1970s and 80s. She was awarded a Grand Prix at the 1998 National Festival of Polish Song in Opole for her entire body of work.… … Wikipedia
żyć — 1. Dać komuś żyć «być dla kogoś łagodnym, pobłażliwym, nie ograniczać czyichś możliwości»: Oj, daj żyć, Stasiu, poczekaj. Jak ty się w ogóle zachowujesz? Nie widzisz, że rozmawiam teraz z Krzyśkiem? P. Krawczyk, Plamka. 2. Ktoś ledwie żyje «ktoś… … Słownik frazeologiczny
Утомлённое солнце — У этого термина существуют и другие значения, см. Утомлённое солнце (значения). Запрос «Последнее воскресенье» перенаправляется сюда; см. также другие значения. Утомлённое солнце (на пластинке 1937 года вышло под названием «Расставание») … … Википедия
Последнее воскресенье — Запрос «Последнее воскресенье» перенаправляется сюда. Cм. также другие значения. Утомлённое солнце (на пластинке 1937 года вышло под названием «Расставание») русская песня со словами Иосифа Альвека на музыку танго Ежи Петерсбурского «Последнее… … Википедия